Gözler Brezilya’daki devlet başkanlığı yarışında

29 Ekim 2022

Brezilya’da devlet başkanlığı seçimlerinin ikinci turu yapılacak. DW, uluslararası toplumun büyük bir dikkatle izleyeceği seçimler ve yarışan adaylar hakkında bilinmesi gerekenleri derledi:

Brezilya’da 30 Ekim’de, ikinci tur devlet başkanlığı seçimi yapılacak. İlk turda, görevdeki Devlet Başkanı Jair Bolsonaro da, en güçlü rakibi Luiz Inacio Lula da Silva da, galibiyet ilan etmek için gerekli oyu alamamıştı.

2 Ekim’deki seçimlerde, Brezilyalı seçmen sadece devlet başkanını belirlemek için oy kullanmadı. Aynı zamanda Federal Senato’nun üçte birini, Temsilciler Meclisi’nin 513 üyesini, 27 vali ve eyaletlerin yasama organlarını seçmek için oy verdi.

Ancak Brezilya ekonomisinin büyük zorluklardan geçtiği bir dönemde yapılan bu seçimlere, Bolsonaro ile ezeli rakibi Lula arasındaki kıran kırana mücadele damgasını vurdu.

Brezilya’da seçimler nasıl yapılıyor?

Brezilya’da okuma yazma bilen, 18 ile 70 yaş arasındaki herkes için oy kullanma zorunluluğu var. 16 ve 17 yaşındakiler, 70 yaşından büyük olanlar ve okuma yazma bilmeyenler için oy kullanmak isteğe bağlı.

Bu seçimlerde kayıtlı 156 milyon seçmen var. Brezilya’da devlet başkanı ve Temsilciler Meclisi üyeleri dört yıllığına seçiliyor. 81 üyeli Federal Senato için de seçimler her dört yılda bir, üyelerinin üçte biri ve üçte ikisi için dönüşümlü olarak yapılıyor.

Şayet bu seçimlerde olduğu gibi, ilk turda devlet başkanlığına aday olanlardan biri, oyların yüzde 50’sinden fazlasını alamazsa, o zaman ikinci tur düzenleniyor.

Peki, 30 Ekim’deki ikinci turda kazanmak için kıran kırana mücadele eden adaylar kim?

Jair Bolsonaro

Görevdeki Liberal Partili (PSL) devlet başkanı Jair Bolsonaro, aşırı sağcı bir siyasetçi olarak nitelendiriliyor. 2018’de, ikinci tur seçimlerini kazanmış, Ocak 2019’da da göreve başlamıştı.

Öncesinde, 27 yıl boyunca milletvekilliği yapan, emekli bir asker olan Bolsonaro, ülkede kanun ve düzeni iyileştirme vaatleriyle devlet başkanı seçilmişti. Muhafazakar kimliği ile verdiği sözleri, özellikle Evanjelik Hristiyanlar, iş adamları ve kırsal kesimdeki toprak sahiplerinin ona büyük destek vermesini sağladı.

Şayet bu seçimlerde olduğu gibi, ilk turda devlet başkanlığına aday olanlardan biri, oyların yüzde 50’sinden fazlasını alamazsa, o zaman ikinci tur düzenleniyor.

Peki, 30 Ekim’deki ikinci turda kazanmak için kıran kırana mücadele eden adaylar kim?

Jair Bolsonaro

Ancak adil yargılanmadığı gerekçesiyle 2019’da Lula hakkındaki mahkumiyet kararı iptal edildi. Bu sayede sol görüşlü siyasetçi, bu seçimlerde aday olabildi.

Lula, Brezilya halkına ülkenin içinde bulunduğu ekonomik sıkıntıları aşmayı vaat ediyor. Solcu siyasetçinin, geçmiş seçimlerden farklı olarak, tıpkı rakibi gibi dini söylemler kullanması, seçmenlerin yüzde 30’unu oluşturan ve rakibini destekleyen Evanjelik Hristiyanlara hitap etmeye çalışması, dikkat çekti.

Hatta Lula, Bolsonaro’yu “şeytan tarafından ele geçirilmiş” bir siyasetçi olarak tasvir etti.

Seçim sonuçlarını belirleyecek en önemli maddeler nedir?

Brezilya, koronavirüs salgının ekonomide yol açtığı sıkıntıları aşmaya çalışıyor. Özellikle teşvik olarak ödenen devlet sübvansiyonları ekonomiyi zora soktu. Bu nedenle ekonominin yönetimi, bu seçimlerin, en önemli gündem maddesini oluşturdu.

Ayrıca pek çok ülkede olduğu gibi Brezilya halkı da yüksek enflasyonun yol açtığı sorunlarla boğuşuyor. Buna kısmen, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı da yol açtı. Yüksek gıda ve enerji fiyatları en başta yoksulların hayatını zorlaştırıyor. Ülkedeki sosyal adaletsizlik de seçmenlerin oylarını etkileyecek önemde.

Bir çok seçmen için, liderlerin çevrenin korunması konusunda verdikleri vaatler de belirleyici. Amazon yağmur ormanlarının ormansızlaştırılmasına izin vermesi nedeniyle Bolsonaro hem ülkesinde hem de uluslararası alanda sert tepkilere yol açmıştı.