Yanındayız Derneği tarafından Türkiye’nin 81 ilinde yapılan ‘Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Endeksi’ araştırmasında eşitliğin en fazla olduğu iller İzmir, İstanbul, Çanakkale ve Ankara olduğu belirlendi. En kötü iller ise Ağrı, Mardin, Şırnak ve Şanlıurfa oldu.
81 ile bağlı 234 ilçeyi kapsayan araştırmada “İlçe düzeyinden başlayarak eşitsizliklerin görünür kılınması ve yerel düzeyde hizmet sunan kamu otoriteleri ve belediyelerle cinsiyet eşitliğini sağlamaya yönelik politika geliştirmelerine zemin sunacak bir diyaloğunun geliştirilmesi” hedeflendi.
Endeks hazırlanırken Politik Katılım ve Karar Alma, Eğitim, Ekonomik Yaşam ve Kaynaklara Erişim ile Sağlık ve Spor başlıkları altında 27 parametreye bakıldı. Dernek yönetimi, ‘Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Endeksi’ni, resmî kurumlardan, kurumların internet sitelerinden alınan bilgiler ve TUİK verilerini derleyerek hazırladı.
Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin En Fazla Olduğu Yer Karşıyaka
Endekse yansıyan verilere göre, 4 ana başlığın ortalamasına göre toplumsal cinsiyet eşitliğinin en fazla olduğu ilk beş ilçe, İzmir’in Karşıyaka, İstanbul’un Kadıköy ve Bakırköy, Çanakkale’nin merkez ve Ankara’nın Çankaya ilçeleri olarak belirlendi. Sıralamadaki son 5 ilçe ise şöyle; Ağrı’nın Patnos, Mardin’in Nusaybin, Şırnak’ın Cizre ile Şanlıurfa’nın Suruç ve Akçakale ilçeleri.
‘Politik Katılım ve Karar Alma’da Doğu Alt Sıralarda
Endekste araştırılan başlıklardan biri “Politik katılım ve karar alma” oldu. Bu başlık altında toplumsal cinsiyet eşitliği en fazla olan yerler sırasıyla; İstanbul’un Kadıköy, İzmir’in Karşıyaka, İstanbul’un Bakırköy, İstanbul’un Beylikdüzü ve Çanakkale’nin Merkez ilçeleri ilk 5 sırayı paylaştı.
Bu başlık altında son 5 sırada ise Mardin’in Nusaybin, Diyarbakır’ın Yenişehir, Trabzon’un Akçaabat, Ağrı’nın Patnos ve Adıyaman’ın Kahta ilçeleri yer aldı.
Eğitim Endeksinde İstanbul ve İzmir Önde
Endeksin ‘Eğitim’ başlığı altında yapılan değerlendirmeye göre ise İstanbul’un Beşiktaş, İzmir’in Bornova, İstanbul’un Bahçelievler, İzmir’in Karşıyaka ile Muğla’nın Menteşe ilçeleri toplumsal cinsiyet eşitliğinin en fazla olduğu ilçeler olarak tabloda yer aldı. ‘Eğitim’ başlığının son 5 sırasını ise yine Güneydoğu’daki ilçeler aldı. Şanlıurfa’nın Akçakale, Suruç, Eyyubiye, Mardin’in Kızıltepe ve Şırnak’ın Silopi ilçeleri bu kategorideki son sıralarda yer aldı.
‘Ekonomik yaşam ve kaynaklara erişim’ Doğu ve Güneydoğu En Sonda
‘Ekonomik yaşam ve kaynaklara erişim’ başlığında ise İzmir’in Karşıyaka, Adana’nın Çukurova, Antalya’nın Konyaaltı, Mersin’in Yenişehir ile İstanbul’un Beşiktaş ilçeleri ilk 5 sırada yer aldı. Doğu ve Güneydoğu’daki Hakkari’nin Yüksekova, Siirt’in Merkez, Van’ın Tuşba, Şırnak’ın Silopi ve Mardin Nusaybin ilçeleri bu başlıkta da son sıraları aldı.
Sağlık ve Sporda İlk Sıra Gaziantep’in
‘Sağlık ve spor’ alanında toplumsal cinsiyet eşitliğinin en fazla olduğu 5 ilçe ise şöyle belirlendi: Gaziantep Şahinbey, Yalova merkez, Gaziantep Şehitkamil, Gaziantep Nizip ve Bolu merkez. Bu başlık altında da son 5 sırayı yine Doğu ve Güneydoğu’daki ilçeler aldı. Hakkari’nin Yüksekova, Kahramanmaraş’ın Dulkadiroğlu, Batman’ın merkez, Şanlıurfa’nın Suruç, Kahramanmaraş’ın Elbistan ilçeleri bu kategorinin son sıralarında yer aldı.
Yanındayız Derneği: “Türkiye Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinde Kaplumbağa Hızıyla Yol Alıyor”
Yanındayız Derneği Kurucu Başkanı Nur Ger, Türkiye toplumsal cinsiyet eşitliğinde kaplumbağa hızıyla yol aldığını belirterek, “Toplumsal cinsiyet temelli eşitsizlikler alanında henüz kayda değer bir ilerleme kaydedilmiş değil. Cinsiyet eşitsizliği Türkiye’nin toplumsal gelişimini engelliyor. Kadınların ve erkeklerin, eğitim, sağlık, istihdam, politik güç ve katılım konularında eşit ve ayrımcılıktan uzak haklara sahip olması sadece kadınların refahı ve yaşam standartlarının iyileşmesi için değil, tüm toplumun refahı için gereklidir. Toplumsal cinsiyet eşitsizliğini ülke düzeyinde ortaya koyan endeks, ülke içinde farklı coğrafi alanlar arasında eşitsiz bir şekilde dağılmış olan şiddet, eğitime erişim, siyasal katılım, istihdam düzeyi gibi toplumsal durumları bize net bir şekilde gösteriyor. Endeks bize toplumsal cinsiyet eşitliğinin ilçeler bazında ne düzeyde olduğunu ortaya koyarken, öte yandan Türkiye geneli ile karşılaştırmaya imkân vermektedir. Böylece ilçe bazında toplumsal cinsiyet eşitliğinin iyileştirilmesi için doğru ve etkili politika üretilmesine olanak sağlamaktadır” dedi.
KAMER: “Sonuçlar Şaşırtıcı Değil”
1997 yılından beri kadına yönelik şiddet, erken yaşta evlilikler, cinsel istismar gibi konularla mücadele alanında çalışmalar yapan KAMER Vakfı’nın Başkanı Nebahat Akkoç, endeks sonuçlarını VOA Türkçe’ye değerlendirdi. Sonuçların şaşırtıcı olmadığını söyleyen Akkoç, “Bildiğiniz gibi KAMER Güneydoğu ve Doğu Anadolu Bölgelerinin bütün illerinde, birçok ilçesinde çalışıyor. Çalışma alanımıza giren tüm ilçeler ile ilgili sonuçlara baktık, karşılaştırmalar yaptık. Doğrusu sonuçlar bizi hiç şaşırtmadığı gibi Güneydoğu ve Doğu Anadolu Bölgelerindeki durumu da olduğu gibi yansıtıyor. Toplumsal cinsiyete dayalı şiddet ve ayrımcılık diğer toplumsal sorunlardan kopuk, kendi başına bir sorun değil. Türkiye’nin AB adaylığına hevesli olduğu dönemlerde benzer çalışmalar yapılmış ve Türkiye’deki bölgelerarası eşitsizlik bu bulgular sonucunda vurgulanmıştı. Sadece Kişi Başına Düşen Milli Gelir endeksine bakıldığında 2019 rakamları Bitlis 2 bin 590 Dolar, Bolu 10 bin 554 dolar olarak görünüyor. Aralarında zaten derin eşitsizlik olan ilçelerin karşılaştırması yapıldığı için Güneydoğu ve Doğu Anadolu’daki ilçeler ile ilgili sonuçlar bize iki önemli şey gösteriyor; Birincisi, Türkiye’deki bölgelerarası eşitsizliğin giderek derinleştiğini, İkincisi, bunun sonucu olarak da cinsiyet eşitliğinin giderek derinleştiğini” dedi.
- DİSK 17. Olağan Genel Kurulu: Emeğin yüzyılı için örgütleneceğiz - 10 Şubat 2024
- ÇEDES’den okullarda yeni proje: “Şeytan taşlama dersi” - 10 Şubat 2024
- Gazeteci Alican Uludağ’dan, tehditler karşısında kararlı duruş - 11 Ekim 2023
