ABD’den Türkiye’ye S-400 yaptırımı

ABD, Ankara’nın Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi satın alması nedeniyle Türkiye Savunma Sanayii Başkanlığına yaptırımı uygulama kararı aldı.

Söz konusu yaptırım, Türkiye Savunma Sanayii Başkanlığına (SSB) yapılacak tüm Amerikan ihracatının yasaklanmasını, SSB Başkanı İsmail Demir ile üç çalışanın hesaplarının dondurulması ve vize sınırlaması getirilmesini içeriyor.

Yaptırım listesinde adı geçen diğer isimler Savunma Sanayii Başkanlığı Hava Savunma ve Uzay Daire Başkanlığı Grup Müdürü Mustafa Alper Deniz, Hava Savunma ve Uzay Daire Başkanlığı Serhat Gençoğlu ile Savunma Sanayii Başkanlığı Başkan Yardımcısı Faruk Yiğit.

Yaptırım kararının ardından Twitter’dan bir açıklama da bulunan ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo şu ifadeleri kullandı:

“Uyarılarımıza rağmen Türkiye Rusya’dan S-400 sistemi alımını ve denemesini sürdürdü. Türkiye SSB’sine yönelik yaptırımlar, ABD’nin CAATSA’yı tamamen uygulayacağını göstermektedir. Rusya’nın savunma sektörüyle girilen ciddi ticari faaliyetlere tolerans göstermeyeceğiz.”

Yaptırım uygulanacağının açıklanmasının ardından Türk Dışişleri Bakanlığı, kararı kınadıklarını duyurdu. Açıklamada, “ABD’nin, S-400 hava savunma sistemlerini tedariğimiz nedeniyle bugün açıkladığı ve Türkiye’ye karşı tek taraflı yaptırımlar içeren kararını kınıyor ve reddediyoruz” denildi.

İsmail Demir de Twitter hesabından yaptığı açıklamada, “Şahsım veya kurumumuza yönelik yurt dışında alınan her hangi bir karar, benim ve ekibimin duruşunu değiştirmeyecek; Türk savunma sanayiini hiç bir şekilde engelleyemeyecektir” ifadelerini kullandı.

Ankara’dan kınama

ABD’nin yaptırım kararına Türkiye’den tepki gecikmedi.

Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, “ABD’nin, S-400 hava savunma sistemlerini tedariğimiz nedeniyle bugün açıkladığı ve Türkiye’ye karşı tek taraflı yaptırımlar içeren kararını kınıyor ve reddediyoruz” denildi.

S-400’lerin NATO sistemleri bakımından zafiyet yaratacağına dair ABD iddialarının “teknik dayanaktan yoksun” olduğunu belirten bakanlık, “Kaldı ki Türkiye, bu konuda NATO’nun da katılacağı teknik bir çalışma grubu kurulmasını teklif ederek, meselenin siyasi önyargılardan uzak bir şekilde, nesnel ve gerçekçi bir zeminde ele alınmasını defaatle önermiştir. Bu itibarla, ABD’nin konuyu iki müttefike yakışır şekilde diyalog ve diplomasi yoluyla çözme yönündeki önerimizi kabul etmeyerek, tek taraflı yaptırımlara başvurması her türlü izandan yoksun bir davranıştır” ifadesi kullanıldı.

Misilleme sinyali

Açıklamada, “Türkiye, ilişkilerimizi olumsuz yönde etkilemesi kaçınılmaz olan bu karara karşı gerekli adımları atacak, uygun gördüğü şekilde ve zamanlamayla mukabelede bulunacaktır. Türkiye, ulusal güvenliğini sağlamak için gerekli gördüğü tedbirleri almaktan da imtina etmeyecektir” denildi.

ABD’yi, “bu haksız yaptırım kararını gözden geçirmeye ve bu vahim yanlıştan bir an evvel geri dönmeye” davet eden Dışişleri Bakanlığı, “Türkiye olarak meseleyi müttefiklik ruhuna uygun şekilde, diyalog ve diplomasi yoluyla ele almaya hazır olduğumuzu bir kez daha vurguluyoruz” açıklamasında bulundu.

Rusya’dan açıklama

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da ABD’nin yaptırım kararını eleştirerek “ABD’nin Türkiye’ye yaptırım uygulaması, uluslararası hukuka karşı kibirli tutumunun bir başka tezahürüdür” açıklamasını yaptı.

Yaptırımları “yasadışı” olarak değerlendiren Lavrov, “Bu, uluslararası düzlemde sorumlu bir taraf olarak ABD’nin güvenilirliğine elbette katkı sağlamıyor, askeri teknoloji alanındaki işbirliği de dahil” şeklinde konuştu.

Bütçe yasası kabul edilmişti

ABD Kongresi’nin iki kanadı Temsilciler Meclisi ve Senato’da kabul edilen Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası (NDAA) çerçevesinde ABD’nin Hasımlarına Yaptırımlar Yoluyla Karşı Koyma Yasası (CAATSA) uyarınca S-400’ün satın alınmasında rol oynayan kişilere yaptırım uygulanması isteniyordu. Düzenlemeye göre Başkan CAATSA’da yer alan 12 yaptırımdan 5’ini seçebiliyor.

Böylece yaptırım uygulanacak kişilerin ABD’deki banka hesapları ve mal varlıklarının dondurulması, ABD’ye girişine yasak getirilmesi ve ABD’deki banka ve kuruluşlarla iş yapmasının yasaklanması söz konusu olabiliyor.

Tasarı, üçte ikilik çoğunlukla kabul edildiği için ABD Başkanı Donald Trump’ın veto etme şansı kalmamıştı.

Reuters,AP/CÖ,HS