Reuters’ın konuyla doğrudan bilgisi olan sekiz kaynağa dayandırdığı habere göre, ABD Başkanı Donald Trump yönetimi, Irak’ı yarı özerk Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nden (KRG) petrol ihracatının yeniden başlatılması için baskı yapıyor. Bu hamle, Trump’ın İran’a yönelik “azami baskı” kampanyasının bir parçası olarak görülüyor. ABD, İran’ın nükleer programını engellemek ve petrol ihracat gelirlerini sıfıra indirmek amacıyla Tahran’a yönelik yaptırımlarını sıkılaştırırken, Kürt petrol ihracatının yeniden başlaması, İran’ın petrol satışlarındaki olası düşüşü dengelemeye yardımcı olabilir.
Kürt Petrol İhracatı Neden Önemli?
Irak petrol bakanı, Pazartesi günü yaptığı açıklamada, Kürdistan’dan petrol ihracatının önümüzdeki hafta yeniden başlayacağını duyurdu. Bu karar, Türkiye üzerinden küresel pazarlara günde 300.000 varilden fazla Kürt petrolü akışını kesen yaklaşık iki yıllık bir anlaşmazlığın sonunu işaret ediyor. Reuters’ın Bağdat, Washington ve Irak Kürdistanı’nın başkenti Erbil’deki kaynaklara dayandırdığı bilgiye göre, ABD yönetiminden gelen baskı, bu kararın arkasındaki kilit itici güç oldu.
Ancak ihracatın yeniden başlaması önünde hala teknik ve finansal engeller bulunuyor. Kaynaklar, boru hattının bakımı, ödemelerin nasıl yapılacağı ve fiyatlandırma gibi konularda anlaşmazlıkların devam ettiğini belirtti. Ayrıca, Irak federal hükümeti, KRG’ye ödeme mekanizması konusunda net taahhütlerde bulunmadan ihracatın yeniden başlamasını istiyor, ancak Kürt yetkililer bu durumu kabul etmiyor.
ABD’nin İran’a Yönelik Baskısı ve Irak’ın Konumu
ABD, İran’ın nükleer programını durdurmak ve petrol ihracat gelirlerini kesmek amacıyla Tahran’a yönelik yaptırımlarını artırıyor. İran, komşusu ve müttefiki Irak’ı, yaptırımların ortasında ekonomisini ayakta tutmak için hayati önemde görüyor. Ancak Irak, hem ABD hem de İran ile ilişkilerini dengede tutmaya çalışıyor. ABD, Irak Başbakanı Muhammed Şiya el-Sudani‘den İran’la ekonomik ve askeri bağlarını kesmesini istiyor. Geçen hafta Reuters, Irak merkez bankasının ABD Hazinesi’nin talebi üzerine beş özel bankanın dolar erişimini engellediğini bildirdi.
ABD’nin Kürt petrol ihracatının yeniden başlaması yönündeki baskısı, İran’ın İsrail’in bölgesel vekillerine yönelik saldırılarıyla zayıfladığı bir döneme denk geliyor. İran, Irak’ta güçlü Şii milisleri ve Bağdat’ta desteklediği siyasi partiler aracılığıyla önemli bir askeri, siyasi ve ekonomik etkiye sahip. Ancak ABD’nin artan baskısı, İran’ın bölgedeki etkisini sınırlamaya yönelik bir stratejinin parçası olarak görülüyor.
Kaçakçılık Sorunu ve ABD’nin Tepkisi
Kürt ham petrolünü Türkiye’nin Ceyhan limanına taşıyan boru hattının 2023’ten bu yana kapalı olmasıyla birlikte, Kürt petrolünün kamyonlarla İran’a kaçakçılığı gelişti. Reuters’ın Temmuz ayında bildirdiğine göre, Kürdistan’dan İran’a ve daha az ölçüde Türkiye’ye kamyonla günde tahmini 200.000 varil ham petrol kaçırılıyor. Kaynaklar, bu kaçakçılık ağının İran ve vekilleri için yılda en az 1 milyar dolar gelir sağladığını belirtiyor.
ABD, Bağdat’ı bu kaçakçılık akışını durdurmaya çağırıyor. Bir Iraklı petrol yetkilisi, “Washington, Kürt ham petrolünün İran’a ucuza satılmak yerine Türkiye üzerinden küresel pazarlara ihraç edilmesini sağlaması için Bağdat’a baskı yapıyor” dedi.
Kürt Petrol İhracatının Yeniden Başlamasının Etkileri
Kürt petrol ihracatının yeniden başlaması, küresel petrol piyasaları üzerinde de etkili olabilir. ABD yönetiminden iki yetkili, Kürt ihracatının yeniden başlamasının petrol fiyatları üzerindeki yukarı yönlü baskıyı azaltmaya yardımcı olacağını söyledi. Bir Beyaz Saray yetkilisi, “Kürt ortaklarımızın kendi petrollerini ihraç etmelerine izin verilmesi sadece bölgesel güvenlik için değil, aynı zamanda gaz fiyatlarının düşük tutulmasına da yardımcı olmak önemlidir” dedi.
Ancak Kürt petrol ihracatının yeniden başlaması, İran’ın petrol ihracatındaki keskin düşüşü tam olarak dengelemeye yetmeyecek. İran, geçmişte ABD yaptırımlarını atlatma konusunda başarılı olduğunu kanıtladı. Saxo Bank’ın emtia stratejisi başkanı Ole Hansen, Kürt petrol ihracatının yeniden başlamasının, Ukrayna’nın Rusya’nın güneyindeki bir boru hattı pompa istasyonuna düzenlediği insansız hava aracı saldırısının ardından kesintiye uğrayan Kazakistan petrol üretiminin etkisini hafifletebileceğini söyledi.
OPEC+ ve Irak’ın Üretim Hedefleri
Kürt petrol ihracatının yeniden başlaması, Irak’ın OPEC+ üretim hedeflerine uyum sağlamasını da zorlaştırabilir. Irak, OPEC+ anlaşması kapsamında petrol üretimini kısma taahhüdünde bulunmuştu. Ek Kürt petrolü, Irak’ın üretim hedefini aşmasına neden olabilir. Ancak bir Iraklı yetkili, boru hattının yeniden açılmasının Irak’ın OPEC+ taahhütlerini ihlal etmeyeceğini savundu.
ABD’nin Irak’a yönelik baskısı ve Kürt petrol ihracatının yeniden başlaması, bölgesel ve küresel enerji piyasaları üzerinde önemli etkiler yaratabilir. İran’a yönelik yaptırımların etkisini azaltmak isteyen ABD, Kürt petrolünün küresel pazarlara ulaşmasını sağlayarak hem İran’ı zayıflatmayı hem de petrol fiyatlarını kontrol altında tutmayı hedefliyor. Ancak ihracatın yeniden başlaması önünde hala teknik ve finansal engeller bulunuyor, ve bu süreç Irak’ın iç siyasi dengelerini de etkileyebilir.
Kaynak: Reuters
- Türkiye’de Her 10 Kişiden 6’sı Borçlu: Kredi Kartları İlk Sırada - 22 Şubat 2025
- HDK Soruşturmasında Tutuklamalar ve Gelişmeler - 21 Şubat 2025
- Doğal Hidrojen: Avrupa Dağlarının Altındaki Yeni Enerji Kaynağı - 21 Şubat 2025
