ABD’de George Floyd’un polis tarafından boğularak öldürülmesine karşı tırmanan öfkeyi bastırmak için Başkan Donald Trump tarafından birçok kente konuşlandırılan Ulusal Muhafızlar göstericilerle dayanışma sergiliyor. Ülkenin dört bir yanından, Floyd için adalet arayan göstericilerle dayanışma için diz çöken askerlerin görüntüleri geliyor. Diz çökmenin anlamı ne, göstericiler neden diz çöküyor.
Diz çökme eylemi, George Floyd ile baÅŸlamadı. Amerika BirleÅŸik Devletleri’nde millî marÅŸ protestoları, 2016 yılında ABD’de yaÅŸanan polis ÅŸiddeti, ırkçılık ve ölümlü olayları protesto etmek için spor karşılaÅŸmaları öncesinde çalınan ABD ulusal marşının protesto edilmesi eylemidir. National Football League bünyesindeki San Francisco 49ers takımında oyun kurucu olarak görev yapan Colin Kaepernick tarafından marşın çalınması sırasında önce oturarak sonra da diz çökerek baÅŸlatılmıştır. Yapılan eylem ABD BaÅŸkanı Donald Trump tarafından ağır eleÅŸtirilere maruz kalınca hem NFL hem de diÄŸer spor branÅŸlarında hızla yayılmıştır. Kaepernick ise adı konulmamış bir ÅŸekilde kara listeye alınmış, spor yapmasının olanakları elinden alınmıştır.
ABD’de spor karşılaÅŸmalarından önce millî marÅŸ çalınması gelenek olagelmiÅŸtir. Kanunlara göre marÅŸ çalınırken ortamda bulunanların ayaÄŸa kalkıp saÄŸ ellerini kalplerine götürmeleri esastır. NFL oyuncularının 2009 yılına kadar millî marÅŸ çalınırken sahada olma zorunlulukları bulunmuyordu. 2016 yılında NFL tarafından yapılan açıklamada oyuncuların millî marÅŸ çalınması sırasında ayaÄŸa kalkmaları önerilir ancak dayatılmamaktadır, oyun kurallarında da marÅŸ çalınırken “ayaÄŸa kalkılır” denilmektedir.
Marşın önemine dair ABD halkında farklı görüşler hâkimdir. Bazıları marÅŸa gösterilen hürmetin görev yaparken hayatını kaybetmiÅŸ askeri ve emniyet personelinin anısına saygı olduÄŸunu düşünürken, bir diÄŸer görüş ise genel olarak ABD’nin temsil ettiÄŸi deÄŸerlere olan saygı ifadesi olduÄŸu yönündedir.
Özellikle 2016 yılı Temmuz ayında ABD’nin çeÅŸitli kentlerinde yaÅŸanan polis ÅŸiddeti olaylarda patlama yaÅŸanır. Özellikle Alton Sterling ve Philando Castile örneklerinde olduÄŸu gibi siyahilerin beyaz polis memurları tarafından ortada hiç sebep yokken öldürülmesi kitlesel tepkilere yol açmıştır. Olayları takip eden günlerde eski bir asker olan siyahi Micah Xavier Johnson Dallas’ta polis memurlarına silahlı saldırıda bulunmuÅŸ, 5 polisi öldürmüş, 11 tanesini de yaraladıktan sonra öldürülmüştür.
Bu olayların ardından Colin Kaepernick ve takım arkadaşı Eric Reid polis şiddetine ve sürmekte olan ırkçı yaklaşımları protesto etmek için millî marş çalınırken diz çökme eylemi başlatırlar.
Protestolar
Kaepernick maçlar öncesinde başlattığı millî marş protestosunu 2016 sezonu öncesinde oynanan hazırlık maçlarında başaltmıştır. Yaptığı eylemler ancak iki hafta sonra medyanın dikkatini çekmiş ve ülkenin gündemine girmiştir. Eylemlerinden sonra eski asker olan Amerikan futbolu oyuncusu Nate Boyer ile de görüştükten sonra ABD Ordusunda görev yapan askerlere saygısızlık etmemek için marş çalınırken oturmayı değil diz çökmeyi tercih eder. 1 Eylül 2016 günkü sezon öncesi son hazırlık maçında kendisine takım arkadaşı Eric Reid katılır. Seattle Seahawks oyuncusu Jeremy Lane de protestoya dahil olur.
2016 sezonunun baÅŸlamasıyla ilk haftada 11 NFL oyuncusu protestoya katılır. Kaepernick’in Nevada Ãœniversitesinden arkadaşı Denver Broncos oyuncusu Brandon Marshall eylemlere dahil olur. 11 Eylül günü Kansan City Chiefs takımından Marcus Peters ve New England Patriots’dan Devin McCourty ve Martellus Bennett marÅŸ sırasında yumruÄŸunu kaldırdı. Miami Dolphins’den Jelani Jenkins, Arian Foster, Kenny Stills ve Michael Thomas marÅŸ sırasında diz çökerek protesto eylemine katıldı.
Kasım ayında yapılan 2016 Amerika BirleÅŸik Devletleri baÅŸkanlık seçimlerinde Cumhuriyetçi Parti adayı Donald Trump’ın kazanması da protestoları artırıcı etkide bulunur. Tampa Bay Buccaneers oyuncusu Mike Evans “ülkede bazı ÅŸeylerin kötü gittiÄŸini” söyleyerek eylemlere destek verir.
2017 Mart ayında Colin Kaepernick’in San Francisco 49ers ile sözleÅŸmesi feshedilir. Bu durum Kaepernick tarafından kendi teknik kabiliyet veya performansından çok siyasal tutumundan dolayı olduÄŸu iddia edilmiÅŸtir.
Sezonun başlamasıyla beraber yeni ABD Başkanı Trump yaptığı saldırgan ve hakaret dolu açıklamayla konuyu uzlaşmaz bir tonda yeniden gündeme getirmiştir:
“Birisi bayrağımıza saygısızlık ettiÄŸi zaman NFL patronlarının şöyle demesini istemez miydiniz: “Åžu o. çocuÄŸunu derhal alın sahadan. Alın! Kovuldu. Kovuldu!” Donald Trump
Üçüncü hafta karşılaÅŸmalarının çoÄŸu Trump’ın bu açıklamalarından sadece bir iki gün sonra oynandığı için açıklamalara karşı yoÄŸun tepki vardı, tüm karşılaÅŸmalarda 200’ün üzerinde oyuncu marÅŸ protestosuna katıldı. Çok sayıda koç, takım sahibi patron ve oyuncu Trump’a karşı açıklamalarda bulundu.[3] NFL’in yurtdışındaki maçları kapsamında Londra Wembley Stadyumu’nda yapılan Baltimore Ravens-Jacksonville Jaguars maçında neredeyse tüm oyuncular diz çökerek protestolara destek vermiÅŸtir. Oyuncular maç sırasında çalınan Ä°ngiltere millî marşında ise ayaÄŸa kalkmış ve kolkola girmiÅŸtir.
New York Giants maçına çıkan Philadelphia Eagles oyuncuları marÅŸ çalınırken sıkılı yumruklarını kaldırarak protesto ederken Giants oyuncuları da kolkola girmiÅŸtir. Çok sayıda Miami Dolphins oyuncusu siyasal görüşlerinden dolayı iÅŸinden atılmış olan Kaepernick’e destek veren “#IMWITHKAP” yazılı tişörtlerle ısınmaya çıkmıştır. Oakland Raiders ve Washington Redskins takımları da maçlarından önce büyük çoÄŸunlukla protestoya katılmıştır. Denver Broncos ve Buffalo Bills de benzer çoÄŸunluk eylemine imza atmıştır. Dallas Cowboys takımı ve baÅŸkanı Jerry Jones dahil olmak üzere tüm teknik ekip marÅŸ sırasında diz çökmüştür. New Orleans Saints ise marÅŸtan önce protesto için diz öküp marÅŸ sırasında saygı duruÅŸuna katılmıştır.
Indianapolis Colts ve Cleveland Browns oyuncuları da birlikte diz çökme eylemi yapmış, bu eylem Ä°ndianalı taraftarlar tarafından protesto edilmiÅŸtir. Sonra 8. Hafta Seattle’daki maçta Houston Texans oyuncuları protesto eylemi gerçekleÅŸtirince takımın patronu ve Trump destekçisi olan Bob McNair kapalı bir toplantıda oyuncu eylemlerini eleÅŸtirerek “mahkûmlar cezaevini yönetiyor” benzetmesi yapmış, sonrasında da özür dilemiÅŸtir.
Üçüncü hafta karşılaÅŸmalarının çoÄŸu Trump’ın bu açıklamalarından sadece bir iki gün sonra oynandığı için açıklamalara karşı yoÄŸun tepki vardı, tüm karşılaÅŸmalarda 200’ün üzerinde oyuncu marÅŸ protestosuna katıldı. Çok sayıda koç, takım sahibi patron ve oyuncu Trump’a karşı açıklamalarda bulundu.[3] NFL’in yurtdışındaki maçları kapsamında Londra Wembley Stadyumu’nda yapılan Baltimore Ravens-Jacksonville Jaguars maçında neredeyse tüm oyuncular diz çökerek protestolara destek vermiÅŸtir. Oyuncular maç sırasında çalınan Ä°ngiltere millî marşında ise ayaÄŸa kalkmış ve kolkola girmiÅŸtir.
New York Giants maçına çıkan Philadelphia Eagles oyuncuları marÅŸ çalınırken sıkılı yumruklarını kaldırarak protesto ederken Giants oyuncuları da kolkola girmiÅŸtir. Çok sayıda Miami Dolphins oyuncusu siyasal görüşlerinden dolayı iÅŸinden atılmış olan Kaepernick’e destek veren “#IMWITHKAP” yazılı tişörtlerle ısınmaya çıkmıştır. Oakland Raiders ve Washington Redskins takımları da maçlarından önce büyük çoÄŸunlukla protestoya katılmıştır. Denver Broncos ve Buffalo Bills de benzer çoÄŸunluk eylemine imza atmıştır. Dallas Cowboys takımı ve baÅŸkanı Jerry Jones dahil olmak üzere tüm teknik ekip marÅŸ sırasında diz çökmüştür. New Orleans Saints ise marÅŸtan önce protesto için diz öküp marÅŸ sırasında saygı duruÅŸuna katılmıştır.
Indianapolis Colts ve Cleveland Browns oyuncuları da birlikte diz çökme eylemi yapmış, bu eylem Ä°ndianalı taraftarlar tarafından protesto edilmiÅŸtir. Sonra 8. Hafta Seattle’daki maçta Houston Texans oyuncuları protesto eylemi gerçekleÅŸtirince takımın patronu ve Trump destekçisi olan Bob McNair kapalı bir toplantıda oyuncu eylemlerini eleÅŸtirerek “mahkûmlar cezaevini yönetiyor” benzetmesi yapmış, sonrasında da özür dilemiÅŸtir.
2018 Sezonunun başlamasından önce Komisyon Başkanı Roger Goodell başkanlığında yapılan takım sahipleri toplantısında oyuncuların millî marş sırasında ayakta durmalarına yönelik karar oyçokluğuyla alınır, buna göre oyuncunun marş çalınırken soyunma odasında kalma hakkı da tanınmıştır. Ancak sahada protesto eylemi yapan oyuncular disiplin kuruluna sevk edilecektir. Yeni karar göre takımlar da oyuncularıyla yüzünden ceza alabileceklerdi.
NFLPA Sendikasının onayı alınmadan çıkartılan karar sonucunda Super Bowl şampiyonu Philadelphia Eagles takımı 5 Haziran günü için planan Beyaz Saray ziyaretini iptal edeceklerini duyurmuş, Trump ise görüşmeyi iptal etmiştir. Trump benzer bir boykota 2017 NBA Şampiyonu Golden State Warriors takımı tarafından maruz bırakılmıştır.
19 Temmuz ‘da açıklama yapmak zorunda kalan NFL Yönetimi marÅŸ protesto eylemlerine yönelik kuralların henüz geçerli olmadığını ifade etmek zorunda kalmış, kurallar hiç uygulanmadan sümen altı edilmiÅŸtir.
- DİSK 17. Olağan Genel Kurulu: Emeğin yüzyılı için örgütleneceğiz - 10 Şubat 2024
- ÇEDES’den okullarda yeni proje: “Åžeytan taÅŸlama dersi” - 10 Åžubat 2024
- Gazeteci Alican Uludağ’dan, tehditler karşısında kararlı duruş - 11 Ekim 2023
