Bilim insanları, Dünya’nın ekseninin su yüzünden kaydığını keşfetti

25 Kasım 2023

Dünya’nın ekseninin su nedeniyle kaydığına dair yeni bir araştırma, bilim dünyasında büyük yankı uyandırdı. Bu araştırma, Dünya’nın eğiminin nasıl değiştiğini ve bunun mevsimlere ve iklimlere nasıl etki edebileceğini ortaya koyuyor. Ayrıca, insan faaliyetlerinin bu süreçte ne kadar rol oynadığını da gözler önüne seriyor.

Dünya’nın ekseninin kayması, yani dönme kutbunun yer değiştirmesi, uzun zamandır bilinen bir olgudur. Ancak bu kaymanın nedenleri ve sonuçları tam olarak anlaşılamamıştır. Bilim insanları, daha önce bu kaymanın başlıca sebebinin kutuplardaki buzulların erimesi olduğunu düşünüyordu. Bu erime, Dünya’nın kütle dağılımını değiştirerek eksenini etkiliyordu.

Ancak yeni yapılan bir çalışma, buzulların erimesinden çok daha önemli bir faktörün varlığını gösterdi: yeraltı sularının çekilmesi. Yeraltı suları, tarım, sanayi ve içme suyu ihtiyacı için insanlar tarafından yoğun bir şekilde kullanılıyor. Bu kullanım, yeraltı sularının seviyesini düşürüyor ve yüzeye yakın bölgelerde su kaybına neden oluyor. Bu su kaybı da Dünya’nın kütle dağılımını değiştiriyor ve eksenini kaydırıyor.

Geophysical Research Letters dergisinde yayınlanan çalışmada, yeraltı sularının çekilmesinin 2002-2015 yılları arasında Dünya’nın ekseninde 1.24 santimetrelik bir kaymaya yol açtığı hesaplandı. Bu rakam, buzulların erimesinin neden olduğu 0.7 santimetrelik kaymadan çok daha büyük. Çalışmanın yazarlarından Ki-Weon Seo, “Dünya’nın dönme kutbu aslında çok değişiyor. Çalışmamız, iklimle ilgili nedenler arasında, yeraltı suyunun yeniden dağılımının aslında dönme kutbunun kayması üzerinde en büyük etkiye sahip olduğunu gösteriyor” dedi.

Dünya’nın ekseninin kayması, kısa vadede çok büyük bir sorun teşkil etmiyor. Ancak uzun vadede, bu kayma Dünya’nın mevsimlerini ve iklimlerini değiştirebilir. Örneğin, eksenin kayması nedeniyle gün uzunluğu değişebilir veya mevsimler arasındaki fark azalabilir veya artabilir. Bu da bitki ve hayvan yaşamını etkileyebilir.

Daha da önemlisi, bu çalışma bize insanların Dünya üzerindeki etkisini gösteriyor. Yeraltı sularının çekilmesi, insanların su kaynaklarını nasıl yönettiğine bağlı olarak değişebilir. Bu nedenle, su tasarrufu ve koruma önlemleri almak hem Dünya’nın ekseninin kaymasını hem de küresel ısınmayı yavaşlatabilir.

Bu arada, Dünya’nın ekseninin kaymasıyla ilgili başka bir ilginç bulgu da geçtiğimiz günlerde ortaya çıktı. Bilim insanları, Dünya’nın yüzeyinden aşağıya doğru yavaşça su sızdığını keşfettiler. Bu su, tektonik plakaların hareketiyle derinlere iniyor ve Dünya’nın çekirdeğine yaklaşıyor. Bu süreç, milyarlarca yıl boyunca devam ederse, Dünya’nın iç yapısını ve manyetik alanını değiştirebilir.

Bu çalışmalar, Dünya’nın su döngüsünün ne kadar karmaşık ve önemli olduğunu gösteriyor. Su, hem Dünya’nın yüzeyinde hem de derinlerinde hayati bir rol oynuyor. Bu nedenle, su kaynaklarını korumak ve akıllıca kullanmak, hem insanların hem de gezegenin geleceği için hayati önem taşıyor.