Dünyanın önemli buğday ihracatçıları olan Rusya ve Ukrayna arasındaki çatışmalar devam ederken, Bu ülkelerden buğday ithalatının yapıldığı Orta Doğu ülkeleri gıda kıtlığı ve fiyat artışıyla karşı karşıya kalabilir.
Dünya gıda fiyatları yıllardır yüksek. Pandemi, iklim koşulları ve bazı ülkelerin ihracat kısıtlamalarından etkilenen gıda fiyatları, 2021’de yüzde 28 artarak son on yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Daha da kötüsü, son Rusya-Ukrayna çatışması küresel piyasaları bozarak gıda arzını sınırlayarak piyasayı bozabilir ve gıda fiyatları daha da yükselebilir.
Rusya’nın askeri operasyonu başlattığı gün olan 24 Şubat’ta, ABD’de buğday ve mısır fiyatlaması yukarı doğru eğilim gösterirken, soya fasulyesi 2012’den bu yana en yüksek seviyeye yükseldi. Çin Uluslararası Ticaret Akademisi’ni Destekleme Konseyi Dekan Yardımcısı Zhao Ping, iki ülke arasındaki çatışmanın Karadeniz limanlarını güvensiz kılarak, tedarik zincirinin bozulmasına ve tahıl sevkiyatlarının geçişini durduracağını söyledi.
Bakan, çatışmanın sadece kısa vadede gıda arz ve talebi üzerinde doğrudan bir etkisi olmayacağını, aynı zamanda uzun vadede gıda fiyatlarını ve maliyetlerini de yukarı çekeceğini de sözlerine ekledi.
Gıda da artan endişe…
Uzmanlar, Rusya ve Ukrayna’nın bölge için buğday ithalatının iki büyük dış kaynağı oldukları göz önüne alındığında, birçok Orta Doğu ülkesindeki gıda arzının etkilenebileceği yönündeki endişeler.
Washington merkezli Orta Doğu Enstitüsü’nün konuk analistlerinden Cristian-Dan Tataru, yakın tarihli bir raporda, 2020 yılında Ukrayna’nın buğday ihracatının yarısından fazlasının Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgesine gittiğini saptıyor. Örneğin, Lübnan’ın ithalatının yarısı ve Libya’nın buğday ithalatının yüzde 43’ü Ukrayna’dan geliyor.
Rusya Gümrük Servisi’ne göre, Temmuz 2021-Haziran 2022 pazarlama yılının ilk üç çeyreğinde Rusya 18,2 milyon ton buğday ihraç etti. İran, Türkiye, Mısır, Nijerya ve Azerbaycan, ihracatının toplam payı yüzde 66 ile Rus buğdayının önemli ithalatçıları olmaya devam etti. Dünya Gıda Programı sözcüsü Abeer Etefa, tedariklerin kesintiye uğraması halinde Kuzey Afrika bölgesindeki insanların daha savunmasız hale gelebileceğinden endişe ediyor.
Toplumsal istikrara olası etkisi
Devam eden çatışmalar nedeniyle gıda fiyatlarındaki hızlı yükseliş, milyonlarca insanı “gıda yoksulluğuna” sürükleyebilir ve bu da Orta Doğu’da sosyal istikrarı tehdit edebilir. Financial Times köşe yazarı John Dizard, Orta Doğu’da 2011 Arap Baharı’nın nedenlerinden biri olarak yerel ve ithal tahıl kıtlığına dikkat çeken bir makale kaleme aldı.
Savaşın yıktığı Yemen’de, devam eden çatışmalar nedeniyle buğday fiyatında şimdiden hızlı bir yükseliş yaşanıyor. Çatışma, Fas’ta protestolara yol açan enflasyonu daha da yukarı çekerek daha kötü bir duraksamaya taşıma tehlikesi taşıyor. Tunus çatışmalardan önce bile ekonomik ve sosyal krizlere hapsolduğu için gıda ithalatı için ödeme yapmakta zorlanabilir.
Savaş uzarsa, Türkiye, Mısır, Tunus, Fas, Pakistan ve Endonezya gibi yerlerde yaşayan milyonlarca insanı etkileyecektir. Bunun siyasi sonuçları olacağını beklemek o kadar zor değil…
- Talihsiz Anjel Hala ve Edirne Kuşatması Günleri - 29 Ocak 2025
- Bilim İnsanları, Bazı Kişilerin Neden Covid Olmadığını Buldu - 21 Haziran 2024
- Tüketicinin İyimserliği Azalıyor - 21 Haziran 2024
