Dr. Canan Dağdeviren Ultrason Sütyeni, Türkiye’de Sesi Kısılmaya Çalışılan ve Şiddet Gören Kadınlara Armağan Etti

6 Ağustos 2023

Bilim kadını Dr. Canan Dağdeviren, meme kanserinin erken teşhisinde devrim yaratacak bir buluşa imza attı. ABD’de Massachusetts Institute of Technology (MIT) Media Lab’de çalışan Dağdeviren ve ekibi, sütyen şeklinde giyilebilen ve ultrasonla meme taraması yapan bir cihaz geliştirdi. Bu cihaz sayesinde kadınlar, evde veya istedikleri yerde kolayca ve sık sık kendi memelerini kontrol edebilecek ve olası kanser vakalarını erken yakalayabilecek.

Dağdeviren, bu projeye ilham kaynağının 2015 yılında meme kanserine yakalanan ve altı ay sonra hayatını kaybeden teyzesi olduğunu söyledi. Teyzesinin son günlerinde onunla birlikte hayal ettikleri elektronik sütyeni gerçeğe dönüştürmek için altı yıldır çalıştığını belirtti. Dağdeviren, bu buluşu tüm kadınlara, özellikle de Türkiye’de sesi kısılmaya çalışılan ve şiddete maruz kalan kadınlara armağan ettiğini ifade etti.

Elektronik sütyen, arı peteklerini andıran küçük ve esnek ultrason alıcılarından oluşuyor. Bu alıcılar, memeye herhangi bir baskı uygulamadan ultrason dalgaları gönderiyor ve bu dalgalar herhangi bir anormallikle karşılaştığında geri yansıyor. Böylece memenin 12 santimetre derinliğine kadar ultrason görüntüsü elde ediliyor. Bu görüntü, akıllı telefon veya bilgisayar gibi cihazlara kablosuz olarak aktarılıyor ve büyük veriler toplanabiliyor. Kadınlar, bu verileri doktorlarıyla paylaşarak daha hızlı ve doğru bir teşhis alabiliyor.

Dağdeviren, elektronik sütyenin hem mamografiye göre daha az radyasyon içerdiğini hem de daha sık kullanılabilmesi nedeniyle daha etkili olduğunu vurguladı. Ayrıca bu cihazın ucuz, hafif ve taşınabilir olması sayesinde dünyanın her yerindeki kadınların erişebileceğini söyledi. Dağdeviren, cihazın patentini aldıklarını ve insan deneylerine başladıklarını belirterek, yaklaşık dört-beş yıl içinde piyasaya sunmayı planladıklarını kaydetti.

Dağdeviren, daha önce de giyilebilir kalp pili, cilt kanseri testi, sindirilebilir sensör gibi çeşitli biyomedikal cihazlar icat etmişti. Forbes dergisinin “30 yaş altı 30 bilim insanı” listesine girmişti. Harvard Üniversitesi genç akademi üyeliği kadrosuna seçilen ilk Türkiyeli olan Dağdeviren, bilimle uğraşan gençlere de tavsiyelerde bulundu. Kendilerinden farklı insanlarla sohbet etmelerini, soru sormalarını, hayallerinin peşinden koşmalarını ancak bunu yaparken başkalarına zarar vermemelerini önerdi.

NHY/ ANKA, BBC Türkçe, Gazete Duvar, ntv