Danimarka, Grönland’da doğum kontrol iddialarıyla karşı karşıya

4 Ekim 2023

Danimarka hükümeti, Grönlandlı kadınlara rızası dışında ‘doğum kontrol’ uygulamakla suçlanıyor. Yaşı 80’e dayanan kadınlardan bazıları durumu şöyle anlatıyor: “Bize ne olduğunu söylemediler. Sadece bir iğne olduk ve sonra çocuk sahibi olamadık.” Bu iddialar, Danimarka’nın eski sömürgesi olan Grönland’da yaşayan yerli halkın tarihine ışık tutuyor. Grönlandlılar, yüzyıllardır Danimarka’nın kültürel, ekonomik ve siyasi baskısı altında yaşıyor.

Danimarka, 1721’den beri Grönland’ı yönetiyor ve 1953’te ülkeyi kendi topraklarına dahil etti. Ancak Grönlandlılar, kendi kültürlerini ve dillerini korumak için mücadele ediyor. 1979’da Danimarka, Grönland’a özerklik tanıdı ve 2009’da da daha geniş yetkiler verdi. Ancak Grönland hâlâ Danimarka’nın himayesinde bulunuyor ve Kopenhag’dan yıllık 3,4 milyar dolarlık bir yardım alıyor.

Grönlandlı kadınların maruz kaldığı iddia edilen doğum kontrol uygulaması, Danimarka’nın Grönland’ı nasıl asimile etmeye çalıştığını gösteriyor. Danimarka, 1950’lerden itibaren Grönland’daki çocukların bir kısmını ailelerinden koparıp Danimarka’ya gönderdi. Bu çocuklar, Danimarka kültürüne uyum sağlamaları için Danimarkalı ailelere verildi. Bu süreçte, birçok çocuk kendi kimliklerini kaybetti ve tacize uğradı. Danimarka, bu uygulamayı 2017’de resmen özür diledi.

Grönlandlı kadınların doğum kontrolü konusunda bilgilendirilmeden veya rızaları alınmadan müdahaleye uğramaları da benzer bir şekilde insan hakları ihlali olarak görülüyor. Bu uygulamanın ne zaman ve ne kadar yaygın olduğu henüz bilinmiyor. Ancak bazı araştırmacılar, Danimarka’nın Grönland nüfusunu azaltmak ve böylece ülkenin bağımsızlık taleplerini zayıflatmak istediğini öne sürüyor. Bu iddiaların doğrulanması için daha fazla araştırma yapılması gerekiyor.

Grönlandlı kadınların yaşadıkları travma, Danimarka ile Grönland arasındaki ilişkileri daha da geriyor. Grönland, son yıllarda kendi bağımsızlığını ilan etmek için çalışmalarını hızlandırdı. Ülke, zengin doğal kaynaklara sahip olmasına rağmen, yüksek işsizlik, yoksulluk ve intihar oranlarıyla mücadele ediyor. Grönlandlılar, kendi kaderlerini tayin etmek ve küresel aktörlerle işbirliği yapmak istiyor. Özellikle ABD ve Çin’in Grönland’a olan ilgisi arttıkça, Danimarka’nın ülkeyi elinde tutma çabası zorlaşıyor.

Grönlandlı kadınların sesini duyurmak için bir kampanya başlatıldı. Kampanyanın amacı, Danimarka’dan resmi bir özür ve tazminat talep etmek ve Grönland’da yaşanan insan hakları ihlallerine dikkat çekmek. Kampanyaya katılan kadınlar, yaşadıkları acıyı paylaşıyor ve adalet istiyor. Kampanyanın sloganı şöyle: “Biz Grönlandlı kadınlarız. Bizim de hikayemiz var. Bizi duyun.”