Yeni bir uluslararası araştırma, yıldız ve gezegen oluşumunda kilit rol oynayan kozmik tozun sanılandan çok daha esnek ve gözenekli yapıya sahip olabileceğini ortaya koydu. Bu bulgu, yaşamın temel kimyasal yapıtaşlarının uzayda nasıl oluştuğuna dair anlayışı kökten değiştirebilir.
Küçük Kayalar Değil, Uzayın Süngerleri
İskoçya’daki Heriot-Watt Üniversitesi’nden Profesör Martin McCoustra’nın da katkıda bulunduğu çalışma, Almanya, Japonya, ABD ve İspanya’dan astrofizikçi ve astro-kimyacıların ortak çabasıyla yürütüldü. Araştırma ekibi, onlarca yıllık gözlem, laboratuvar ve modelleme verilerini yeniden inceleyerek şu temel soruya odaklandı: Kozmik toz gerçekten gözenekli mi?
Sonuçlar, Astronomy and Astrophysics Review dergisinde yayımlanmak üzere kabul edildi ve arXiv’de ön baskı olarak paylaşıldı. Bulgulara göre, kozmik toz taneleri uzun süredir düşünüldüğü gibi kompakt minik kayalardan ziyade, küçük süngerler gibi gözeneklerle dolu yapılara sahip.
Yaşamın İnşasında Temel Rol
Toz taneleri, yıldız oluşum bölgelerinden genç gezegen sistemlerine kadar kozmik süreçlerin merkezinde yer alıyor. Örneğin, “Yaratılış Sütunları” gibi yıldız doğum bölgelerinde bu taneler, kimyasal reaksiyonlara ev sahipliği yaparak su ve organik moleküllerin oluşmasına imkân sağlıyor.
Çalışmanın başyazarı, Almanya’daki Friedrich Schiller Üniversitesi’nden Dr. Alexey Potapov, “Eğer bu taneler gözenekliyse, düşündüğümüzden çok daha geniş bir yüzey alanına sahipler. Bu da uzayda moleküllerin nasıl oluştuğu ve evrildiğine dair anlayışımızı kökten değiştirebilir” dedi.
Uzay Görevlerinden Kanıtlar
Kozmik tozun kırılgan ve gözenekli yapısına dair ipuçları, daha önce NASA’nın Stardust göreviyle kuyruklu yıldızlardan toplanan örneklerde görülmüştü. Avrupa Uzay Ajansı’nın Rosetta misyonu da 67P kuyruklu yıldızında yüzde 99’a varan gözenekliliğe sahip parçacıklar keşfetmişti.
Aynı şekilde, Dünya’ya düşen bazı yıldızlararası ve gezegenlerarası toz örneklerinde de benzer esnek yapılar tespit edildi. Bu bulgular, gözenekli tanelerin gezegen oluşumunu hızlandırabileceğini, ayrıca içlerindeki boşlukların su ve organik moleküller için korunaklı ortamlar sağlayabileceğini gösteriyor.
Kırılganlığın Bedeli
Ancak araştırmacılar, bu gözenekli yapının bir zayıflık da barındırdığını vurguluyor. Profesör McCoustra, “Bu süngerimsi taneler, uzayda yol alırken radyasyon ve çarpışmalar nedeniyle çok daha kolay parçalanabilir” ifadelerini kullandı.
Öte yandan, bazı modeller yüksek gözenekliliğin toz tanelerini gözlemlerle uyuşmayacak kadar kırılgan veya soğuk hale getirebileceğini savunuyor. Bu nedenle konu hâlâ bilim dünyasında tartışmalı.
100 Yıllık Paradigma Değişimi
Profesör McCoustra, bugünkü tartışmayı astronomideki tarihsel dönüşümlerle karşılaştırarak, “Neredeyse 100 yıl önce, astronomlar uzayda moleküllerin var olabileceğine inanmıyordu; ortamın çok düşmanca olduğunu düşünüyorlardı. Bugün ise astro-kimya, yıldız oluşumunu ve yaşamın kökenlerini anlamada temel bir alan haline geldi” dedi.
Araştırma ekibi, kozmik tozun doğasını tam olarak kavrayabilmek için daha fazla gözlem, laboratuvar deneyi ve kuramsal modelleme yapılması gerektiği görüşünde birleşti.
- NHY/ Europa Press / Heriot-Watt Üniversitesi
- TÜİK verileri: Türkiye’de Eğitim Süresi 17,2 yıla Geriledi - 29 Eylül 2025
- Bolu Belediye Başkanı Tanju Özcan’a Yurt Dışı Yasağı - 29 Eylül 2025
- Kozmik Toz Beklenenden Daha Esnek ve Gözenekli - 29 Eylül 2025
