Et ve Süt Kurumu son beş yılda toplam 2 milyar TL zarar etti

6 Haziran 2023

Et ve Süt Kurumu (ESK), Türkiye’nin en önemli kırmızı et üreticisi ve tedarikçisi konumunda olan bir kamu kuruluşudur. Ancak kurumun son yıllarda mali durumu pek parlak değil. ESK’nin 2022 faaliyet raporuna göre, kurum geçtiğimiz yılı 652 milyon TL zararla kapattı. Böylece kurumun son beş yıllık toplam zararı 2 milyar TL’ye ulaştı .

ESK’nin zararının ana nedenleri arasında piyasa fiyatlarındaki artış, banka kredilerinin yüksek faizleri, büyükbaş hayvan alım hedeflerinin tutturulamaması ve et fiyatlarına yapılan zam gösterilebilir.

Piyasa fiyatlarındaki artış, ESK’nin serbest piyasa büyükbaş hayvan alımını olumsuz etkiledi. 2022 yılında 3 bin 600 ton büyükbaş hayvan alımı hedeflenmişti ancak yalnızca bin 588 tonluk bir alım yapılabildi . Bu da kurumun et üretimini ve satışını azalttı.

Banka kredilerinin yüksek faizleri, ESK’nin finansman giderlerini artırdı. Sayıştay’ın 2021 raporunda da belirtildiği gibi, son dört yıldır yüksek oranda banka kredisi kullanılması neticesinde katlanılan finansman giderleri ile birlikte oluşan dönem zararlarının da etkisiyle özkaynağın toplamının eksiye düştüğü belirtildi . Bu da kurumun mali yapısını bozdu.

Büyükbaş hayvan alım hedeflerinin tutturulamaması, ESK’nin piyasaya fiyatlarına göre yaklaşık yüzde 66 oranında daha ucuza et satmasına neden oldu. Bu da uzun kuyruklara ve tüketici talebinin karşılanamamasına yol açtı. Bu sorunu çözmek için ESK, geçtiğimiz yıl Mart ayında kırmızı et fiyatlarına yüzde 50’ye yakın zam yaptı . Ancak bu zam, hem tüketicileri hem de üreticileri mağdur etti. Tüketiciler et fiyatlarının çok yükseldiğini, üreticiler ise ESK’nin kendilerine verdiği fiyatların piyasa fiyatlarının altında olduğunu söyledi.

Et fiyatlarına yapılan zam, ESK’nin zararını azaltmak için bir çözüm olmadı. Aksine, kurumun satış gelirlerini düşürdü. Çünkü zam sonrasında tüketicilerin et talebi azaldı. Ayrıca zam açıklamasını yapan Genel Müdür Osman Uzun ve bazı yönetim kurulu üyeleri de görevden alındı . Bu da kurumun yönetiminde istikrarsızlığa neden oldu.

Sonuç olarak, ESK’nin son beş yılda toplam 2 milyar TL zarar etmesinin arkasında birçok faktör var. Bu faktörlerin ortadan kaldırılması için gerekli tedbirlerin alınması ve ilgili bakanlıklar nezdinde girişimlerde bulunulması gerekiyor . Aksi takdirde, ESK’nin zararı daha da büyüyebilir ve et sektöründe ciddi sorunlara yol açabilir.