Her yıl çevreye atılan milyarlarca sigara izmariti yalnızca estetik ve kentsel temizlik sorununa yol açmakla kalmıyor, aynı zamanda yer altı ve yer üstü su kaynaklarını da tehdit ediyor. Uzmanlara göre, izmaritlerdeki nikotin ve diğer toksik maddeler yağmur suyuyla karışarak ciddi ekolojik riskler yaratıyor.
4,5 Trilyon İzmarit Doğaya Karışıyor
Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) verilerine göre, her yıl yaklaşık 4,5 trilyon sigara izmariti çevreye atılıyor. Sigara tüketiminin yoğun olduğu kentsel bölgelerde bu atıkların doğaya karışma oranı oldukça yüksek. Özellikle kent merkezlerinde cadde kenarlarına, kaldırımlara ya da doğrudan toprağa atılan izmaritler, yağmur sularıyla birlikte kanalizasyon sistemine giriyor ve ardından doğal su döngüsüne karışıyor.
Berlin merkezli Leibniz Su Ekolojisi ve İç Su Balıkçılığı Enstitüsü’nün yaptığı analizler, bu çevresel riskin somut boyutlarını gözler önüne serdi. Enstitü, Berlin’in çeşitli su kaynaklarında (kanallar, göller, nehirler, dereler) yaptığı ölçümlerde, litre başına 7 ile 1500 nanogram arasında değişen oranlarda nikotin tespit etti.
Yağmurla Gelen Zehir: Nikotin Suda Kolayca Çözülüyor
Araştırmayı yürüten uzmanlardan Markus Venohr, söz konusu nikotinin ana kaynağının sigara izmaritleri olduğunu belirtiyor. Venohr, “Nikotinin suya karışması oldukça kolay. Ortalama bir izmaritte yaklaşık iki miligram nikotin bulunuyor. Bu da suya karışması halinde zararlı bir kimyasal yük anlamına geliyor,” diyor.
Nikotinin suda çözüme süresi ise yalnızca 30 dakika. Bu, atılan izmaritlerin kısa sürede doğrudan akarsulara ve yer altı su yollarına etkide bulunabileceği anlamına geliyor. Özellikle kentsel bölgelerdeki atık yükünün büyük kısmını sigara izmaritlerinin oluşturduğu ifade ediliyor.
Su Tipine Göre Kirlilik Farklılaşıyor
Araştırmaya göre, nikotin kirliliği su kaynağının türüne göre farklı düzeylerde ölçüldü. En yüksek nikotin konsantrasyonu şehir içi kanallarda görülürken, bunu sırasıyla göletler, nehirler, göller ve yapay olarak yönlendirilmiş dereler izledi. Araştırmacılar, 2019 yazında 56 farklı noktadan su numunesi alarak bu çalışmayı gerçekleştirdi.
Bu sonuçlar, özellikle kent içindeki akarsu ve kanal sistemlerinin, izmarit kirliliğine karşı daha savunmasız olduğunu ortaya koydu.
Zehir Sadece Nikotinle Sınırlı Değil
Ancak tehlike yalnızca nikotinle sınırlı değil. Çevre örgütü BUND’a göre sigara izmaritlerinde arsenik, kurşun, krom, bakır ve benzen gibi çok sayıda ağır metal ve zehirli bileşen bulunuyor. Dahası, sigara filtreleri yaygın inancın aksine biyolojik olarak çözünür maddelerden değil, selüloz asetat adı verilen bir plastik türünden üretiliyor.
Bu durum, izmaritlerin doğada çözünmeden yıllarca kalmasına ve zamanla daha geniş çevresel zararlar doğurmasına neden oluyor.
Basit Önlemler, Büyük Etkiler
Uzmanlar, bu ciddi kirlilik tehdidinin önüne geçilmesi için sigara kullanıcılarının davranış biçimlerinde basit değişiklikler yapmasının yeterli olabileceğini belirtiyor. Özellikle izmaritlerin doğrudan yere atılmaması, kamusal alanlarda daha fazla izmarit kutusunun bulundurulması ve bireylerin cep küllükleri taşıması, çevre üzerindeki olumsuz etkileri azaltabilecek adımlar arasında sayılıyor.
Evlerde ise sigara izmaritlerinin tamamen söndürüldükten sonra evsel atıklarla birlikte çöp kutusuna atılması öneriliyor. Bu tür küçük ama etkili uygulamalar, hem doğanın hem de su kaynaklarının korunmasına katkı sağlayabilir.
Yasa ve Politikalar da Devreye Girmeli
Çevre uzmanları, bu kirliliğin önlenmesi için yalnızca bireysel farkındalığın değil, aynı zamanda yerel yönetimlerin ve devlet politikalarının da devreye girmesi gerektiğini vurguluyor. Özellikle sigara izmariti atıklarının kontrolü konusunda daha sıkı yasal düzenlemelerin yapılması ve çevre bilincini artıracak kampanyaların desteklenmesi, uzun vadeli çözümler arasında yer alıyor.
Sigara yalnızca sağlığa değil, doğaya da zarar veriyor. Ancak alınacak bilinçli önlemlerle bu zararın önüne geçmek hâlâ mümkün.
