AYM Kararına Rağmen Engellenen İçeriklerin Sayısı Artıyor

4 Ağustos 2023

Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) internet sansürüne karşı verdiği kararlar, uygulanmıyor. DW Türkçe muhabiri Alican Uludağ’ın haberine göre, AYM’nin erişime engellenen içeriklerin açılması yönünde verdiği kararların sayısı 2020 yılında 2 bin 500’ü aştı. Ancak bu kararlara rağmen, engellenen içeriklerin yüzde 90’ından fazlası hâlâ erişilemez durumda.

AYM, internet sansürüne ilişkin ilk kararını 2014 yılında verdi. O tarihten bu yana, AYM’ye bireysel başvuru yoluyla ulaşan binlerce kişi, erişime engellenen içeriklerinin açılmasını talep etti. AYM de bu başvuruların büyük bir kısmını haklı buldu ve erişim engelinin kaldırılmasına hükmetti. Ancak AYM’nin kararları, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından uygulanmadı.

BTK, AYM’nin kararlarını uygulamamak için çeşitli gerekçeler ileri sürdü. Bunlardan biri, AYM’nin kararlarının sadece başvuran kişiye özel olduğu iddiasıydı. BTK, bu iddiaya dayanarak, AYM’nin kararlarını sadece başvuran kişinin IP adresine uyguladı. Bu da, başvuran kişi dışındaki herkesin erişime engellenen içeriklere ulaşamaması anlamına geliyordu.

BTK’nin bu uygulamasına karşı AYM, 2019 yılında bir içtihat değişikliğine gitti. AYM, erişim engelinin kaldırılması yönündeki kararlarının genel geçerli olduğunu ve tüm internet kullanıcılarına uygulanması gerektiğini belirtti. Ancak BTK, bu içtihat değişikliğine de uymadı ve erişim engellerini sürdürdü.

BTK’nin diğer bir gerekçesi ise, erişime engellenen içeriklerin başka mahkemeler tarafından da yasaklanmış olmasıydı. BTK, bu durumda AYM’nin kararlarının geçersiz olduğunu savundu. Ancak AYM, bu gerekçeyi de kabul etmedi ve erişim engellerinin kaldırılması için verdiği kararların diğer mahkeme kararlarından üstün olduğunu vurguladı.

AYM’nin internet sansürüne ilişkin verdiği kararların sayısı her geçen yıl arttı. 2020 yılında AYM, erişime engellenen içeriklerle ilgili 2 bin 500’den fazla karar verdi. Bu sayı, 2019 yılında bin 500 civarındaydı. Ancak BTK’nin direnci nedeniyle, AYM’nin kararlarına uyulan içeriklerin oranı yüzde 10’un altında kaldı.

AYM’nin kararlarına rağmen erişime engellenen içerikler arasında gazete haberleri, köşe yazıları, blog yazıları, sosyal medya paylaşımları ve video içerikleri bulunuyor. Bu içeriklerde yer alan bilgiler, kamuoyunun haber alma hakkını ilgilendiren konularla ilgili. Örneğin, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yakın çevresindeki kişilerle ilgili iddialar, devlet kurumlarında yaşanan usulsüzlükler ve yolsuzluklar, yargıda yaşanan siyasi baskılar ve adaletsizlikler, insan hakları ihlalleri ve işkence vakaları gibi konular, AYM’nin kararlarına rağmen erişime engellenen içerikler arasında yer alıyor.

AYM’nin internet sansürüne karşı verdiği kararlar, Türkiye’de basın ve ifade özgürlüğünün korunması için önemli bir mekanizma oluşturuyor. Ancak BTK’nin bu kararlara uymaması, hem AYM’nin otoritesini zayıflatıyor hem de internet kullanıcılarının haber alma hakkını ihlal ediyor. AYM’nin kararlarının uygulanması için, BTK’ye yaptırım uygulanması ve denetlenmesi gerekiyor. Aksi takdirde, internet sansürü Türkiye’de daha da derinleşecek ve demokratik haklar daha da gerileyecek.