İktisatçı Mahfi Eğilmez, 2000–2025 dönemini kapsayan analizinde asgari ücretin dolar bazında artmasına karşın alım gücünün temel giderler karşısında eridiğini, asıl yapısal sorunun ise giderek daha fazla çalışanın asgari ücrete mahkûm hale gelmesi olduğunu vurguladı.
İktisatçı Mahfi Eğilmez, “2000 ve 2025 Asgari Ücret Karşılaştırması” başlıklı çalışmasında, Türkiye’de asgari ücret tartışmalarının yanlış bir eksende yürütüldüğünü belirterek dikkatleri ücret düzeyinden çok ücretin toplumsal yaygınlığına çekti. Eğilmez’e göre mesele, asgari ücretin artıp artmadığından ziyade, çalışanların ne kadar büyük bir bölümünün bu ücretle yaşamaya zorlandığı.
Ücret Karşılaştırması Yanıltıcı Olabilir
Eğilmez, son dönemde yapılan bazı yorumlarda bugünkü asgari ücretin 2000 yılına kıyasla dolar bazında daha yüksek olduğuna dikkat çekildiğini, ancak bu tür karşılaştırmaların tek başına anlamlı olmadığını belirtti. “İki yıla ait ücret rakamlarına bakmak yeterli değil” diyen Eğilmez, alım gücünün gerçekçi biçimde değerlendirilebilmesi için gelirlerin yanında zorunlu harcamaların da hesaba katılması gerektiğini vurguladı.
Yüksek enflasyon ve kur oynaklığı nedeniyle Türk Lirası üzerinden yapılan karşılaştırmaların sağlıklı sonuç vermediğini kaydeden Eğilmez, bu nedenle analizini dolar bazında kurguladığını ifade etti.
Giderler Artmadan Gelir Artışı Anlamlı Değil
Çalışmada, üç kişilik çekirdek bir ailenin yalnızca zorunlu harcamaları dikkate alındı. Eğilmez, bu hesaplamada tatil, dışarıda yemek, giyim, sağlık ve eğitim gibi harcamaların tamamen dışarıda bırakıldığını özellikle vurguladı. 2000 yılına ait ayrıntılı veri eksikliği nedeniyle gider kalemlerinin belirlenmesinde yapay zekâdan yararlanıldığını da ekledi.
Ortaya çıkan tabloya göre, 2025’te asgari ücret dolar bazında daha yüksek görünse de temel giderler aynı dönemde çok daha hızlı arttı. Eğilmez, gıdaya erişimin 2000 yılında asgari ücretli bir hane için görece daha kolay olduğunu, konut giderlerinin ise her iki dönemde de temel bir sorun olmaya devam ettiğini belirtti.
Tek Maaşla Geçim Mümkün Değil
Eğilmez’in analizine göre ne 2000’de ne de 2025’te tek bir asgari ücretle bir ailenin zorunlu giderlerini karşılaması mümkün. Bu durumun haneleri zorunlu tercihlere ittiğini belirten Eğilmez, “Ailede ya ikinci bir kişi çalışacak, ya dışarıdan destek alınacak ya da borçlanılacak” değerlendirmesinde bulundu.
Bu tablonun, asgari ücret artışlarının tek başına refah göstergesi olarak ele alınamayacağını açık biçimde ortaya koyduğunu vurguladı.
Asıl Yapısal Sorun: Asgari Ücretin Yaygınlaşması
Eğilmez’e göre en kritik sorun, çalışanların giderek artan bir bölümünün asgari ücretle çalışır hale gelmesi. Bu eğilimin, orta sınıfın daraldığını ve geniş kesimlerin düşük gelirli bir yapıya itildiğini gösterdiğini ifade eden Eğilmez, asgari ücretin istisna olmaktan çıkıp norm haline gelmesinin ciddi bir toplumsal ve ekonomik alarm olduğunu kaydetti.
Eğilmez, “Sorun ücretin nominal olarak artıp artmaması değil; bu ücretin kaç kişi için bir yaşam standardına dönüştüğü” diyerek, tartışmanın yönünün yeniden belirlenmesi gerektiğini vurguladı.
Kaynak: Mahfi Eğilmez, 2000 ve 2025 Asgari Ücret Karşılaştırması, kişisel internet sitesi ve sosyal medya paylaşımları.
- Halkın Geçimi Daralırken Bankalar Rekor Kâr Yazdı - 29 Aralık 2025
- Gelir Artıyor, Merdiven Yerinde Sayıyor - 26 Aralık 2025
- Mahfi Eğilmez’den Asgari Ücret Uyarısı: Sorun Ücret Değil, Yaygınlaşan Yoksulluk - 25 Aralık 2025
