Yapay zeka rutin işleri devralacak

Tarih boyunca her büyük teknolojik gelişme beraberinde toplumsal  yapıyı ve ekonomik işleyişi de değiştirirken, en büyük endişe de özellikle  meslekler söz konusu olduğunda ortaya çıkıyor.

AA muhabirinin Carl Benedikt Frey’in “The Technology Trap: Capital,  Labor, and Power in the Age of Automation” kitabından derlediği bilgilere göre,  19. yüzyılın başlarında endüstri devrimi ile beraber uzayan çalışma saatleri,  çocuk işçilerin sayısındaki artış ve kişileri yaşam standartlarındaki büyük düşüş  sonrası “makine kırma” hareketi ortaya çıkıyor. İşçilerin makinelere ve  fabrikalara saldırdığı isyanı bastırmak için İngiltere’nin 12 bin kişilik bir  ordu görevlendirdiğini belirten Frey, Belçika’da sokaklardaki gaz lambalarını her  akşam düzenli olarak yakan kişilerin belediyenin elektrikli lambalara geçişi ile  işsiz kalma korkusu yaşadığını ve isyan çıkardığını vurguluyor.

Yapay zeka da kullanım alanlarının hızla artması ile insan hayatında  büyük değişimlerin önünü açıyor. Yapılan araştırmalar yakın gelecekte bugün  yapılmakta olan birçok mesleğin yok olacağını ve bugün var olmayan yeni  mesleklerin gelecekte yapılacağını ortaya koyuyor.

İstanbul Medipol Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri  Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selim Akyokuş,  20 ve 21. yüzyıldaki teknolojik gelişmelerin insan hayatında büyük değişikliklere  ve refahın artmasına yol açtığını söyledi. Son yıllarda bilgi ve iletişim  teknolojilerindeki gelişmelerin ve internetin her sektördeki iş modellerini  değiştirdiğini vurgulayan Akyokuş, “Her geçen gün daha çok yaygınlaşan yapay zekâ  kullanımı hayatımızda ve mesleklerde değişiklere yol açmaya devam edecek ve  etkisini önümüzdeki yıllarda daha çok artıracaktır.” ifadesini kullandı.

Yapay zekanın sahip olduğu teknolojik alt yapıdan bahseden Akyokuş,  şunları söyledi:

“Yapay zekâ genelde ses algılama, görüntü tanıma, anlama, öğrenme ve  mantık yürütme gibi insan davranışlarını taklit eden yazılım ve donanım  sistemleridir. Yapay zekânın son zamanlarda yoğun bir şekilde gündeme gelmesinin  nedeni makine öğrenmesi ve yeni makine öğrenmesi metodu olan derin öğrenme  algoritmalarının birçok alanda ortaya çıkardığı başarılı uygulamalardır. Makine  öğrenmesi algoritmaları verilerden, uygulama ve tecrübelerden öğrenme yeteneği  sağlamaktadır. Bugün sayısal cihaz ve sistemlerin artması ile çok büyük miktarda  veri üretilmektedir. Geçmiş veriler ve tecrübelerden çıkarılan bilgiler,  tahminler, eğilimler ve örüntüler birçok alanda daha hassas ve doğru kararların  alınmasına imkân sağlamaktadır.”

Yapay zekâ metotları kullanan robotların, otomatikleştirilmiş  makinelerin ve akılı yazılımların birçok alanda kullanıldığını belirten Akyokuş,  şu değerlendirmede bulundu:

“Şu an endüstride kullanılan robotlar üretim ile ilgili mesleklerde  istihdam sayısının azalmasına yol açmıştır. Gelecekte yapay zekânın daha da çok  istihdam kaybına yol açacağı tahmin edilmektedir.  Örneğin, Forrester Research  isimli araştırma şirketi 2030’larda yüzde 29 oranında iş kaybı ve bunun yanında  yüzde 13 oranında yeni iş imkânlarının ortaya çıkacağını tahmin etmektedir. Genel  olarak mekanik, rutin, yinelenen ve el ile yapılan veya kavramsal işlerde; büyük  miktardaki verilerin işlenmesinde ve organize edilmesinde yapay zekâ ve  bilgisayar tabanlı sistemler insanlardan daha iyi çalışmaktadır. Bunun yanında  insanlar stratejik, rutin olmayan, tasarım ve yenilik gerektiren işlerde daha  başarılıdır ve bu iş tipleriyle ilgili mesleklerde insanların yerine  geçmeyecektir.”

Yaygın şekilde kullanılacak yapa zekânın gelecekteki meslekler ve  istihdam üzerindeki etkilerinin sektör bazında ve mesleklere göre   değerlendirilmesi gerektiğini söyleyen Akyokuş, şöyle konuştu:

“Örneğin, sağlık alanında radyoloji konusunda uzmanlaşan doktorlara  görüntü tanımada yardımcı olacak,  daha hızlı ve doğru karar vermelerine fayda  sağlayacaktır. Sağlanan hız ve etkinlikle doktorlar daha çok hasta görüntüsünü  değerlendirebileceklerdir. Bu belki istihdam sayısını azaltacak, fakat radyoloji  uzmanlık alanını meslek olarak ortadan kaldırmayacaktır. Bugün finans alanında  borsadaki hisselerin alım-satım işlemlerinin büyük bir kısmı belirli stratejiler  çerçevesinde yapay zekâ kullanan algoritmalar tarafından gerçekleştirilmektedir.  Bu genelde müşterileri adına işlem yapan borsa aracılarının (broker) sayının  düşüşüne yol açmıştır. Gelecekte işte işten-işe pazarlarda çalışacak akıllı alım  ve satım ajanları en iyi ürünü, ajanlar arasındaki pazarlıklar sonrası en iyi  fiyattan en güvenilir tedarikçiden alım/satımını gerçekleştirecektir. Bu tip  uygulamalar satış ve alım süreçlerinde çalışan elemanların azalmasına yol  açacaktır. Yine genel olarak sekreterlik gibi rutin işlemler yapan meslek  dallarında uzun vadede istihdam sayısında azalma beklenmektedir. Tanımlanan rutin  işler robotlar, akılı makine ve yazılımlarla gerçekleştirilecektir.”

Yapay zekânın yeni iş sahalarının açılmasına ve mevcut mesleklerin  değişmesine de neden olacağı uyarısında bulunan Akyokuş, “Bilgisayar, yazılım ve  yapay zekâ alanlarında yeni sistemleri geliştirecek, programlayacak ve kullanacak  daha çok iş mühendislik iş gücüne ihtiyaç duyulacaktır. Birçok alan ve meslekte  akılı yazılım, araç, makine ve robotlar kullanılacaktır. Bu sistemleri etkin ve  verimli bir şekilde kullanabilmek için farklı mesleklerdeki kişilerin  hazırlanması ve eğitilmesi gerekecektir.” ifadelerini kullandı.

Devletlerin yapay zekâ kullanımı ile ilgili kuralları ve sosyal  politikaları belirlemesi gerektiğini vurgulayan Akyokuş, “Örneğin, Microsoft’un  kurucusu Bill Gates, eğer bir robot insanın yaptığı işi yaparsa ondan vergi  alınması gerektiğini ifade etmiştir. Robot ve akılı sistemlerden toplanacak  vergilerin işsizlikle ortaya çıkabilecek problemlerin çözümünde kullanılabilmesi  düşünülmektedir. Şu an yapay zekânın ekonomi, istihdam ve birçok farklı  yönlerdeki etkilerinin anlaşılması konusunda daha erken aşamalardayız. Her sektör  yapay zekâ teknolojilerinin yol açacağı gelişmeleri anlamalı ve kendisini bu  gelişmelere göre uyarlamalıdır.” değerlendirmesinde bulundu.