Sağlık

Türkiye’de ilaç kıtlığı devam ediyor; firmalar ilaç üretmeyi durdurdu

Yazar

31 Ocak 2023

Türkiye’de uzun bir süredir ilaç sıkıntısı yaşanıyor. Doktorların yazdığı reçetedeki ilaçları almak için ezcanelere giden hastalar, ilaç kıtlığı nedeniyle ilaçlarını alamıyor.

Bu sorunun çözülmesi için geçen Aralık ayında açıklama yapan Türkiye Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, “İlaçlar için kur güncellemesi yapılarak Resmi Gazete’de yayımlandı. Ayrıca piyasada yeterli miktarda ilaç bulunana kadar bir süreliğine ilaçların ihracatını durdurduk. Bunun dışında sektörün tüm paydaşlarını topladık ve sorunu ele aldık. Tedarik sorunlarını değerlendirdik. Önümüzdeki 3-4 hafta içinde normale döneceğini bekliyoruz” demişti.

Ancak eczacılar, Bakan Koca ile aynı görüşte değil. Eczacılar, Bakan Koca’nın Aralık ayında yaptığı bu açıklamanın üzerinden yaklaşık 2 ay geçtiği halde hala piyasada ilaç kıtlığı yaşandığını belirtiyor.

Rûdaw’a konuşan Diyarbakır Eczacılar Odası Başkanı Mahmut Sert, ilaç kıtlığı sorunun mutlaka çözülmesi gerektiğini söyledi.

İlaç kıtlığının nedenini açıklayan Mahmut Sert, “Bu sorun devletin ilaçla ilgili yürüttüğü politikaların hatalı olmasından kaynaklanıyor. Bunun bir daha gözden geçirilmesi gerekiyor” ifadelerini kullandı.

Sağlık Bakanlığının belirlediği ilaç fiyatlarının 2009 tarihli olduğu ve günümüzde yükselen enflasyona uyarılmadığını, bu nedenle ilaç firmalarının üretimi durdurduğunu ifade eden Mahmut Sert, “Uzun süredir bu sıkıntı var. Biz uzun bir süredir de dile getiriyoruz ama; maalesef yetkili merciler bu konuda bir çözüm üretemiyor. Bu işin bir tarafı olan Eczacılar Birliği bu sürecin sıkıntılar yaratacağını gündeme getiriyordu, tabii bu konuda dinlememe ya da başka bir şekilde kulak ardı edildiği için bu sorun uzun süredir var. Bugün fiyat kararnamesi dediğimiz, referans fiyatlandırması dediğimiz Sağlık Bakanlığı’nın belirlediği bir fiyat politikası var. Bu formül 2009’dan beri uygulanan bir formül. Bu formül şu anda geçerliliğini yitirmiş. Çünkü enflasyonla birlikte fiyat eski fiyatlarla kaldığı için maalesef firmalar ilaç üretiminde sıkıntı yaşıyor. Sıkıntı yaşadığı için de piyasaya ilaç sürülemiyor” diye konuştu.

Hammadde ve şişe üretiminde sorunlar var

Ayrıca global seviyede yaşanan fiyat artışlarının da hammadde ve şişe üretimini olumsuz etkilediğini dile getiren Mahmut Sert, Türkiye’deki sorunun çözülmesi için yeni bir formülün devreye sokulması gerektiğini söyledi:

“Bir de biliyorsunuz globalde de bir enflasyon var. Hammadde üretimi yapamama, şişe bulamama, maliyetlerin artması gibi sebeplerden dolayı ilaç üretiminde sıkıntı yaşanıyor. Dolayısıyla Türkiye’ye de sonbaharla birlikte başlayıp ilkbahara kadar olan dönem enfeksiyon hastalıkları artıyor. Bunu (ilaç kıtlığı) bakanın kendisi de söylüyor. Reçete harçlarını da eklersek ilaç üretiminde arzı yeterince tamamlayamıyoruz. Bu sorun yeni değil. Eskiden beri var. ‘Fiyat artışları ile bu işi çözeceğiz’ denilip çözülemediğini de görüyoruz. Bizimle masaya oturup yeni bir formülün bulunması lazım. Eski fiyat kararnamesinin değişmesi gerekiyor. Eski formül güncellenmeyen bir formül olduğu için… Firmalar da tabii maddi hesaplar yapıyor. Buna göre dönemsel zamları bekleyip ona göre dönemsel üretimlerini yapıyorlar. Bu da tabii piyasada ilaç yokluğuna neden oluyor. Çözüm için bu formülün, İFK’nın değişmesi gerekiyor.”

“Özellikle şu anda çocuk şuruplarında sıkıntı yaşıyoruz”

Piyasada şu anda en fazla çocuk şuruplarında kıtlık yaşandığını belirten Mahmut Sert, “Özellikle şu anda çocuk şuruplarında sıkıntı yaşıyoruz. Diyabet, hipertansiyon, epilepsik ilaçların çoğu yok şu anda. Şurup özellikle yok. Maliyetlerin artışından dolayı antibiyotikler de bunların içerisinde. Kanser ilaçları kısım kısım geliyor ama bunlar rutin hasta portföyü olduğu için tedarik eme noktasında iyi; ama hastanelerde de aynı problem (kıtlık) var” dedi.

“Zamla birlikte çözüleceği söylendi ama…”

Sorunun çözülmesi için yeni bir fiayat kararnamesinin çıkarılması ve zamların dönemsel olarak yapılması gerektiğini belirten Mahmut Sert şöyle devam etti:

“Biz kamuda da ilaç bulamıyorduk. Hastalar şu anda mağdur. Açıklama yapılıyor deniliyor ki, ‘Biz ilaç sorununu çözdük.’ Aralıkta bir zam geldi, zamla birlikte çözüleceği söylendi. Bugün Şubat’a giriyoruz. Şubat ayına geldiğimizde sorunun bir zamla çözülmediğini görüyoruz. Bu sorun devletin ilaçla ilgili yürüttüğü politikaların hatalı olmasından kaynaklanıyor. Bunun bir daha gözden geçirilmesi gerekiyor. Bir önlem sisteminin, ‘ilaç yok’ uyarı sisteminin konulması lazım. Sıkıntıların birebir muhatabı eczanelere ‘ilaç niye yok” diye ajite bir durumda geliyor. Bu şekilde birebir muhatap olan bir kuruluş (olarak) sahadaki eksiklikleri daha net görüyoruz. Uyarılarımızın dikkate alınmasını istiyoruz. Çözüm belli: Önceden bir uyarı sisteminin konulması ve fiyat kararnamesinin revize edilmesi, değiştirilmesi gerekiyor. Zam yapılacaksa da parçalı, dönemsel olarak yapılması gerektiğini düşünüyoruz.”