Osmanlı’da Nüfus Transferleri

Ön Asya; Mezopotamya, Ortadoğu ve Balkanlarda demokrafik yapıyla oynanmasın daha çok 19.yy’da yapıldığı üzerine yoğunlaşılmıştır.

1914’de Ege bölgesinde Rumların sürülmesi; 1915 büyük Ermeni, Asuri-Süryani, Ezidi sürgün ve soykırımı; 1919 Karadeniz Pontus sürgün ve soykırımı; 1924 Nasturi sürgün ve kırımı; 1916’dan başlayarak 1925, 1926, 1932 ve 1938 ve devamında Kürtlerin katliam, sürgün ve mecburi iskana tabi tutulmaları; 1923-24 Türk-Yunan mübadelesi; 1963 Yunan uyrukluların sürgünü vb. gibi olgulardır bunlar.

Fakat NÜFUS TRANSFERLERİ yoluyla, demografik-etnik yapıyı değiştirmek; YERLEŞİM politikalarıyla hem denge hem egemenlik tesisi OSMANLI yönetimleri tarafından sistematik olarak uygulanagelmiştir.

Aşağıda vereceğim tabloda 1356 – 1635 yılları arasında Osmanlı İmparatorluğu’ndaki nüfus transferleri hakkında bir fikir vermektedir. Özellikle İstanbul’un nüfus olarak yeniden yapılandırılması dikkat çekicidir.

ORHAN (1326-1302)
– Rumeli’deki kalelerden Karesi’ye kadar Hıristiyan şövalyeleri (C.1356)
– Karesi’den Rumeli’ye Göçebe “Kara Araplar” (C.1356)

MURAD I (1362-1389)
– Balkanlar’da toplu yerleşim
– Balkanlardan Anadoluya ve Edirne’ye Hıristiyanlar
– Saruhan’tan (Manisa) Serez’e göçebe “Araplar” (c.1385)

BAYAZİT I (1389-1202)
– Aktav’dan Filibe’ye Kırım Tatarları
– İstanbul köylerinin boşaltılması
– Tirnova’dan Anadolu’ya Hıristiyanlar (1393)
– Argos’tan Anadolu’ya Yunanlılar (1397)
– Anadolu’dan Rumeli’ye Türkmenler ve Tatarlar, Üsküp veTesalya yakınlarına (1397)
– Saruhan Paşayiğit Bey’liğinden Filibe’ye Türkmen ve Tatarlar (1400/1)
– Erzincan’da yerleşim (c.1401)

MEHMET I (1413-1421)
– Kastamonu-Amasya-Tokat-Canik bölgesinden Rumeli’ye Türkmenler
– Saruhan ve başka yerlerden gelen Türk akıncıları Arnavutluk’a (1415-30)
– İskilip’ten Minnet Bey’in yönetimindeki Tatarlar , Filibe yakınındaki Konış Hisarı’na, (1418)

MURAT II (1421-1451)
– Türk köylerinden gelen Selanik yerleşimi (c.1430)
– Yenice Vardar’dan Selanik’e Müslümanlar (c.1432)
– Anadolu’dan Selanik’e şehirli Müslümanlar (1430-78)

MEHMET II. (1451 – 1481)
– Müslümanların, Hristiyanların ve Yahudilerin İstanbul’a genel nakli (1453’den başlayarak)
– Silivri ve Galata’dan İstanbul’a (1453)
– Bursa’dan İstanbul’a mülk sahipleri (yaklaşık 1453)
– Selanik’ten İstanbul’a Yahudiler (1453-78)
– Mora ve Sırbistan’dan Hristiyanla İstanbul köylerine (1455-58)
– Zante, Cephalonia ve Aya Maura’dan Hıristiyanlar İstanbul köylerine (1479)
– Amasra’dan İstanbul’a Nüfus nakli (c.1458)
– Edirne, Filibe, Gelibolu ve Bursa’dan İstanbul’a bilgi ve beceri sahibi kişilerin nakli (c.1459)
– Foças, İmbros, Thasos ve Samothrace’ten İstanbul’a Yunanlılar (1460)
– Trabzon’dan İstanbul ve Rumeli’ye , Pontus kraliyetleri munsupları, dikkate değer ve yetenekli kişiler (1461)
– Kuzey-İç Anadolu’dan Trabzon’a Müslümanlar (1461’den başlayarak)
– Arnavutluk’tan Trabzon’a Hıristiyan ve Müslüman şavaşçılar (1461-86)
– Midilli’den Lesbos’a kadar olan diğer yerler den İstanbul’a (1462)
– Argos’un İstanbul’a Nüfus transferi (1463)
– Arnavutluk’ta bir kalenin yerleşimi (c.1466)
– Karaman bölgesinden zengin ve yetenekli Müslümanlar ve Ermeniler istanbul’a (1468-74)
– Torus-Karaman bölgesinden Yörük / Türkmen,ler Rumeli’ye (1468-74)
– Euboea’dan İstanbul’a Yunanlılar (1470)
– Sivas’tan İstanbul’a Mahkumlar (1473)
– Cenevre ve Kaffa’dan İstanbul’a Ermeni tüccarları (1475)
– Bursa ve Biga yakınlarındaki köylere mahkumların yerleştirilmesi
– Tire’den Bayburd’a Erkekler

BAYEZİT II (1481-1512)
– Akkerman’dan Eski Biga’ya kadar Hıristiyanlar (c.1484)
– Batı Anadolu’dan Kızılbaşla Mora’ya (c.1502)
– Rumeli’den Hıristiyanlar Yenişehir’e geçiyor
– Anadolu’dan Siİistre’ye Tarımcılar
– [İzmir yakınlarındaki Bulgar kolonilerinin yerleşmesi [15. yüzyıl sonları]
– [Sirem’den ve Macaristan’da Hristiyanlar Gelibolu yakınlarındaki köylere] [16. Yy]
– [Anadolu’dan Sırp ve Macar şehirlerine Müslümanlar] [16. yy}
– [Foça Kalesi’ndeki Hristiyanlar Menemen kazasına] [?]
– [Trabzon’dan Rumeli ve Müslüman köylülere Rumeli’de bir timar | [?]

SELİM I. (1512-1520)
– Tebriz’den İstanbul’a tüccarlar, esnaflar, alimler (1514)
– Kahire’den İstanbul’a tüccarlar, esnaflar, rahipler (1517)
– Trabzon’dan istanbul’a balık avlama toplulukları (1523-1540)
– Anadolunun doğusundan Trabzon’a ustalar (1523-1540)

SÜLEYMAN I. (1520-1566)
– Rodos yerleşimi (c.1522’den başlayarak)
– Anadolu’dan Kızılbaşlar, Budin, Macaristan’a (1565-7)

II. SELİM (1566-1574)
– Kıbrıslı Rumlar Antalya bölgesine (c.1571)
– Kıbrıs’ın Türk yerleşimi (c.1571’den başlayarak)

MURAD III (1574-1595)
– Kızılbaş’lar – Kıbrıs’a (1577-8)

MURAD IV(1622-1640)
– Azerbaycan’dan Erzincan ve Pasin’e aşiretlerr (1635-6)

Recep MARAŞLI
Latest posts by Recep MARAŞLI (see all)