Koronavirüs salgını ne zaman bitecek, hayat ne zaman normale dönecek?

Koronavirüs nedeniyle dünyanın birçok yerinde hayat durdu, insanlar evlerine kapandı, kentler hayalet şehirlere dönüştü. Peki, kriz ne zaman bitecek ve insanlar ne zaman normal yaşamlarına dönecek?

Ä°ngiltere BaÅŸbakanı Boris Johnson, 12 hafta içinde krizin seyrini tersine çevirebileceklerine ve “koronavirüsü uÄŸurlayabileceklerine” inandığını söyledi.

Fakat önümüzdeki üç ay içinde vaka sayısı düşmeye başlasa bile bu, krizin bittiği anlamına gelmeyecek. Koronavirüsün yol açtığı dalganın dinmesi belki de yıllar alacak.

Hayatın birçok alanına getirilen sınırlamalar, uzun vadede sürdürülebilir değil. Bunun sosyal ve ekonomik faturası çok ağır olacak.

‘Hiçbir ülkenin çıkış stratejisi yok’

Tüm ülkelerin bir çıkış stratejisine ihtiyacı var ve hayatın normale döndürülmesi gerekiyor. Ama koronavirüs yok olmayacak. Virüsü engellemeye yönelik sınırlamalar kalktığı zaman kaçınılmaz olarak vaka sayısı artacak.

Edinburgh Ãœniversitesi’nden enfeksiyon hastalıkları salgını uzmanı Prof. Mark Woolhouse, “Çıkış stratejisi konusunda büyük bir sorunumuz var. Sadece Ä°ngiltere’nin deÄŸil, hiçbir ülkenin çıkış stratejisi yok” diyor.

İnsanlık büyük bir bilimsel ve toplumsal sınavla karşı karşıya.

Krizden çıkışın üç ana yolu var:

• Aşı
• Virüse karşı belirli sayıda insanın bağışıklık kazanması
• Toplumun/davranışların daimi olarak deÄŸiÅŸmesi

Bu yolların her biri, virüsün yayılma kabiliyetini sınırlayacak.

Aşıya 12-18 ay var

Aşı, virüse maruz kalan insanlara bağışıklık kazandırarak, hasta olmalarını engelleyecek.

Nüfusun yüzde 60’ının hastalığa karşı bağışıklık kazanması halinde salgın riskinin ortadan kalkacağı düşünülüyor. Buna ‘sürü bağışıklığı’ deniyor.

ABD’de insanlar üzerindeki ilk aşı geçen hafta denendi. Süreci hızlandırmak için denemelerin, önce hayvanlar üzerinde yapılması kuralı atlandı.

Aşı geliştirme araştırmaları görülmedik bir hızda ilerliyor. Ama bu araştırmaların başarılı olacağının ve küresel çapta bir aşılama sürecinin başlayacağının garantisi yok.

En iyi tahminlere göre her şey yolunda giderse, koronavirüs aşısı 12-18 ay içinde piyasaya sürülebilecek. Barış döneminde görülmedik derecede sosyal sınırlamalarla karşı karşıya olduğumuz göz önüne alınınca bu çok uzun bir süre.

Prof. Woolhouse BBC’ye “Aşıyı beklemek bir strateji deÄŸil” diyor.

Ä°ngiltere’nin kısa vadeli stratejisi, vaka sayısını mümkün olduÄŸu kadar düşük tutarak hastanelerin üzerindeki baskıyı azaltmak. Zira, yoÄŸun bakımdaki yatak kapasitesinin aşılması ölümlerin artması anlamına gelecek.

Vaka sayısı düşürüldüğünde bazı önlemler – tekrar artıncaya kadar – kaldırılabilir. Fakat vaka sayısının yeniden artması yine sınırlamaların getirilmesini gerektirecek.

Toplumun bağışıklık kazanması iki yıldan fazla sürebilir

Ä°ngiltere’de hükümetin bilim konularındaki baÅŸ danışmanı Patrick Vallance, bu aÅŸamaya ne zaman gelinebileceÄŸini bilmediklerini, takvim belirlemenin imkansız olduÄŸunu söylüyor.

Bu durum ister istemez yine sürü bağışıklığını gündeme getiriyor.

Imperial College London’dan Prof. Neil Ferguson, bunun yıllar alabileceÄŸini belirterek “Hastalığın bulaÅŸma seyrini, toplumun çok küçük bir bölümünün hasta olacağı bir seviyeye getirmekten söz ediyoruz. Ä°ki artı yıl böyle devam edersek vaka sayısı belli oranda bağışıklığın oluÅŸabileceÄŸi bir noktaya gelebilir” diye konuÅŸuyor.

Ama bu bağışıklığın uzun ömürlü olup olmayacağı da ayrı bir sorun. Grip benzeri belirtilerin görüldüğü diğer koronavirüslerde bağışıklık çok düşük seviyede ve insanlar bu hastalıklara yaşamları boyunca defalarca yakalanabiliyor.

Prof Woolhouse’a göre üçüncü yol ise, hastalığın bulaÅŸma seviyesini düşük tutmak için davranışlarımızın daimi olarak deÄŸiÅŸtirilmesi.

Bu, herhangi bir salgını önlemek için şimdi uygulanan bazı önlemlerin sürdürülmesini ya da testlerin yaygınlaştırılmasını ve hastaların tecrit edilmesini gerektirecek.

Covid-19 enfeksiyonunu tedavi edebilecek ilaçların bulunması da başka stratejilerin geliştirilmesine yardımcı olabilir.

Bu ilaçlar, hastalığın başkalarına geçmesini engellemek için belirtiler ortaya çıkar çıkmaz kullanılabilir.

Ya da hastaların hastanelerde tedavi edilmesi, hastalığın daha az ölümcül olmasını sağlayabilir ve yoğun bakım üzerindeki baskıyı hafifletebilir.

Ä°ngiltere Hükümeti’nin saÄŸlık konularındaki baÅŸ danışmanı Prof. Chris Whitty, çıkış stratejisinin ne olduÄŸu yolundaki sorumuzu, “Uzun vadede, şüphesiz aşı, bir çıkış yolu. Hepimiz bunun bir an önce geliÅŸtirilmesini umuyoruz. Küresel olarak bilim, çözümler üretecektir” diye yanıtladı.