TekirdaÄŸ’da greve giden kadınlar: Sadaka deÄŸil, alın terimizin karşılığını istiyoruz

TekirdaÄŸ’ın Çerkezköy ilçesinde el işçiliÄŸiyle kablo üretimi yapan Prettl Endüstri Sistemleri fabrikasında çalışan 250 işçinin yaklaşık 200’ü kadın.

Fabrikadaki kadınlar, 2014 yılında Türk Metal Sendikası üyesi oldu.

1 Eylül 2017’da baÅŸlayan toplu iÅŸ sözleÅŸmesi görüşmeleri sırasında iÅŸverenle anlaÅŸmazlık yaÅŸandı ve daha sonra 20 işçi iÅŸten çıkarıldı.

Bunun üzerine kadınlar 22 Mart Perşembe günü bir günlük iş bırakma eylemi yaptı ve bu süreçte işveren tarafından hakarete maruz kaldıkları gerekçesiyle mahkemeye başvurdu.

14 yıldır aynı fabrikada çalışan Tülay AydoÄŸdu, “Kadın ağırlıklı bir fabrika olduÄŸumuz için birbirimize o kadar kenetlendik ki, ÅŸu anda ‘Hepimiz birimiz için’ diyerek hareket ediyoruz” diyor:

“Hepimiz kadın olduÄŸumuz için iÅŸveren bizi bu ÅŸekilde sindirebileceÄŸini ve gözdağı vereceÄŸini düşündü ama sonra nasıl kenetlendiÄŸimizi gördü. Tüm arkadaÅŸlarım adına konuÅŸuyorum, hakkımız olanı alabilmek için kararlıyız.”

Sendikadan önce, sendikadan sonra

BBC Türkçe’ye konuÅŸan AydoÄŸdu, 2014 yılında sendikalaÅŸmadan önce fabrikadaki çalışma koÅŸullarını şöyle anlatıyor:

“Sendika yokken geliÅŸigüzel gelip gidiyorduk. Fabrikada iÅŸ olmadığı günler evlerimize gönderiyorlar, sonra da çalıştığımız gün üzerinden maaÅŸ veriyorlardı. Hiçbir hak talep edemiyorduk.

“Gün geliyor mesailerle birlikte 24 saat durmadan çalıştığımız zamanlar oluyordu. Senelik izinlerimizi özellikle yaz aylarında kesinlikle vermiyorlardı. Ä°zinlerimizi fabrikada iÅŸler durulduÄŸu zaman kullanmaya mecbur bırakıyorlardı.”

Sendikanın ardından senelik izinlerini istedikleri zaman kullanmaya baÅŸladıklarını, en az 11 saat dinlenme süresi olmadan mesaiye kalmadıklarını, ikramiye ve bayram çeki almaya baÅŸladıklarını söyleyen AydoÄŸdu, “Her ÅŸeyden önemlisi bilinçlendik ve söz hakkımız oldu” diye konuÅŸuyor:

“2014 yılında sözleÅŸmeye oturduÄŸumuz zaman sendikacılığın ne demek olduÄŸunu bilmiyorduk. Ne söyleseler ‘Tamam’ dedik, ‘Her ÅŸeye razıyız, yeter ki biz de sendikalı olalım.’

“Ben iÅŸe gelmiÅŸim, kartımı basmışım. Ä°ÅŸin olup olmaması beni ilgilendirmiyor. Çünkü ben çalışmak için geldim. Ä°ÅŸ vermezseniz oturur gider ve paramı alırım. Sendikadan sonra herkes bilinçlendi ve bunun farkına vardı.”

Aydoğdu, sendikanın olduğu diğer fabrikalarda çalışan eşlerine sunulan prim gibi imkanların daha fazla olduğunu anlatıyor:

“BaÅŸka fabrikalarda çalışan eÅŸlerimizin daha fazla haklara sahip olduÄŸunu ilerleyen günlerde fark ettik. O yüzden tüm kadınlar hep birlikte toplanıp, istediklerimizi yeni bir sözleÅŸme taslağı haline getirdik ve sendikamız da bunları iÅŸverenden talep etti.”

Kadınları bir günlük iş bırakma eylemine götüren süreç de buradan sonra başlıyor:

“ArkadaÅŸlarımızın iÅŸten çıkarılmasına çok içerledik ve iÅŸ durdurma kararı aldık. O gün kendimize çok güveniyorduk. O kadar büyük bir özgüven geldi ki arkadaÅŸlarımızın yanında olduÄŸumuz için.

“Hiç kimse bunun sonucunda iÅŸten atılmayı aklına dahi getirmedi. Yine böyle bir ÅŸey olsa, yine aynı ÅŸekilde dimdik ayaklarımızın üzerinde durabiliriz. Zaten birbirimize çok baÄŸlı bir fabrikayız.”

AydoÄŸdu ayrıca fabrikanın genel müdürü Çetin Çetin’in bu süreçte işçileri aÅŸağıladığını ve hakaret ettiÄŸini öne sürüyor:

“Hiçbir müdüre yakışmayacak kelimeler duyduk. Bize ‘ÅžiÅŸmansınız’, ‘Ä°lkokul mezunusunuz’, ‘YaÅŸlısınız’, ‘Sizi hiçbir yer iÅŸe almaz’ gibi ÅŸeyler söyledi. Bunlar zaten her zamanki baskılar da, karşısındaki kadınlar bu kelimeleri asla hak etmiyor.”

Fabrika Müdürü Çetin: Yaptıkları grev hukuksuz

BBC Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Çetin ise AydoÄŸdu’nun söylediklerini reddediyor ve “Ä°spat etsinler” diyor:

“Hiçbir kadın işçiye hakaret ya da küfür etmedim. Ne demek ‘ÅŸiÅŸman’, o zaman ben niye iÅŸe almışım? Varsa ellerinde bir kanıt, buyursun göstersinler. Benim çalışanlarımın yüzde 80’i ilkokul mezunu. Sadece, ‘BeÄŸenmiyorsanız gidin baÅŸka yerlere baÅŸvurun’ diyorum. Kimseyi zorla tutmuyoruz.”

Çetin’e göre ‘hukuksuz’ olan iÅŸ bırakma eyleminden Türk Metal Sendikası sorumlu:

“Sendikanın önayak olduÄŸu bu hukuksuz ÅŸeyler sürekli oluyor. Biz ÅŸu anda sözleÅŸme aÅŸamasındayız ve sözleÅŸme görüşmeleri esnasında grev yapılamaz. Normalde greve katılan arkadaÅŸları yasal olarak iÅŸten çıkarabilirim ancak yapmadım. Sonuçta çalışanlar benim çalışanım, sendikanın deÄŸil.”

İşçilerin zam talebi olduÄŸunu hatırlattığımız Çetin, “Ben zaten devamlı zam yapıyorum” diyor:

“Åžu an bizim sektörde en yüksek ücreti veren firma benim. 2 bin liranın üzerinde maaÅŸ veriyorum. En son zammı yılbaşında yaptım, hem de devletin söylediÄŸinden daha fazla bir oranda.”

‘Åžartlarımız kabul edilmezse yeniden greve gideceÄŸiz’

Türk Metal Sendikası Çerkezköy Şube Başkanı Murat Koçak ise işten çıkarılan 20 kişiyle ilgili gerekçelerin yetersiz olduğunu söylüyor:

“Ä°ÅŸ verenin işçiyi çıkarması için haklı sebepleri olması lazım. ‘Tam da sözleÅŸme döneminde 20 kiÅŸiyi neden çıkardın’ diye sorduÄŸumuzda, müşteri kaybetmesini neden gösteriyor ama bir yandan baÅŸka işçiler alıyor.

“İşçiler Anayasal hakkını kullanıp sendikalaÅŸtı diye yönetimde kompleks oluÅŸtu, bir türlü alışamadılar. Ama biz işçilere yapılan tüm hakaretleri açık açık yazdık ve mahkeme sürecini baÅŸlattık.”

Koçak, ÇarÅŸamba günü Ä°stanbul’da sendika ve iÅŸveren arasında arabulucu görüşmelerinin baÅŸlayacağı bilgisini veriyor. EÄŸer işçilerin ÅŸartları kabul edilmezse, yeniden greve gidilecek:

“Yönetim muhtemelen yine zam vermek istemeyecek, biz de kabul etmeyeceÄŸiz. Ve arkadaÅŸlar yeniden greve gidecek. Bunun zorlu bir iÅŸ olacağını biliyorlar ama ‘Modern köle olarak çalışmak istemiyoruz’ diyorlar.”

AydoÄŸdu da, “Hepimiz greve gitmeye hazırız” diyor ve ekliyor:

“Taleplerimizi hak ettiÄŸimizi düşünüyoruz ve emeÄŸimizin karşılığını almak istiyoruz. Biz onlardan sadaka istemiyoruz, sadece alın terimizin karşılığını almak istiyoruz.”