Rakka’nın kirli sırları

BBC’nin özel araÅŸtırması, 250 IŞİD militanı ve ailelerinin, ABD-Ä°ngiltere öncülüğündeki koalisyon ile Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) ortak operasyonuyla Rakka’dan güvenli bir ÅŸekilde tahliye edildiÄŸini ortaya koydu.

BBC muhabirleri Quentin Sommerville ve Riam Dalati’nin haberine göre tahliyeler, Halk Savunma Birlikleri’nin (YPG) ana gövdesini oluÅŸturduÄŸu ABD destekli SDG’nin, Rakka’yı IŞİD’in elinden aldığı geçen ay gerçekleÅŸti.

Tahliye edilen IŞİD’liler arasında, örgütün önde gelen militanlarının yanı sıra çok sayıda yabancı savaşçı da vardı.

Rakka’dan tahliye edilen militanların bir kısmı Suriye geneline dağılırken, aralarından bazılarının da Türkiye’ye gittiÄŸi ortaya çıktı.

Tahliye edilen 250 IŞİD militanı, Rakka’nın ABD destekli milisler tarafından ele geçirilmesinden önce yüzlerce araçlı konvoyla ÅŸehirden ayrılan ve çoÄŸu IŞİD militanlarının ailelerinden oluÅŸan 4 bin kiÅŸi arasında yer alıyordu.

Onlarca yabancı IŞİD savaşçısı da silah ve cephane yüklü 10 kamyonla Rakka’dan ayrıldı.

Haberde kamyon şoförü Ebu Fevzi ve arkadaşlarının tanıklıklarına yer veriliyor.

Åžoförler, 12 Ekim’de SDG’nin kendilerinden, Fırat Nehri kıyısındaki Tabka ÅŸehrinde savaÅŸtan kaçan sivil aileleri kuzeydeki bir kampa götürmelerini istediÄŸini söylüyor.

Ancak konvoy bir araya geldiğinde kamyonlarda sivil aileler yerine IŞİD savaşçıları, savaşçıların aileleri ve tonlarca silah ile mühimmat olduğu ortaya çıkıyor.

Şoför Ebu Fevzi ve arkadaşlarına gizli tutmaları istenilen bu operasyon için de binlerce dolar ödeneceği sözü veriliyor.

IŞİD savaşçılarının Rakka’dan kaçırılması anlaÅŸması yerel yetkililer tarafından yapıldı. Rakka’da 4 ay süren çatışmaların sonunda anlaÅŸmaya varıldı.

Amaç, çatışmalara son vermek, IŞİD’e karşı çıkan daha fazla Arap ve Kürdün hayatını kaybetmesini önlemekti.

Ama aynı zamanda, yüzlerce IŞİD militanının da şehirden kaçması sağlandı.

Koalisyon itiraf etmedi

Anlaşmaya varıldığı dönemde ne ABD ve İngiltere öncülüğündeki koalisyon, ne de koalisyonun desteklediği SDG anlaşmadaki rollerini itiraf etmek istemedi.

Militanların Suriye geneline ve hatta Suriye sınırları dışına kaçmasını saÄŸlayan Rakka’nın bu “kirli ve gizli sırrı” dış dünyaya yönelik tehdidi de ortaya çıkarıyor.

Bu gizli sırrın dünyaya sızmaması için uÄŸraşılsa da BBC’nin ulaÅŸtığı kaynaklar bu anlaÅŸmayı doÄŸruluyor.

Habere kaynak olan isimlerin bir kısmı tahliye konvoyundaydı, bir kısmı konvoya tanıklık etti, bir kısmı da anlaşma müzakerelerine dahil olan isimlerdi.

Kamyon ÅŸoförlerinden Ebu Fevzi gördüklerini BBC’ye anlattı:

“Rakka’ya girdiÄŸimiz andan itibaren korkmaya baÅŸladık. SDG ile birlikte girmemiz gerekiyordu ama yalnız başımıza girdik. Åžehre girer girmez, üzerlerinde bomba yüklü intihar yelekleri ve silahları olan IŞİD savaşçıları gördük. Kamyonlarımıza bubi tuzakları kurdular. AnlaÅŸmada ters giden bir ÅŸeyler olsaydı tüm konvoyu havaya uçuracaklardı. Çocuklarının ve eÅŸlerinin üzerinde bile intihar yelekleri vardı.”

Suriyeli Kürt birlikler medya mensuplarını Rakka’dan uzaklaÅŸtırdı. IŞİD’in kaleleri Rakka’dan kaçışlarının görüntüleri televizyonda yayınlanamayacaktı.

SDG resmi açıklamalarında yalnızca birkaç savaşçının ayrıldığını, tahliye edilenlerin hepsinin bölge halkı olduğunu duyuruyordu.

Ancak BBC’ye konuÅŸan bir kamyon ÅŸoförleri bunun doÄŸru olmadığını söyledi.

Bazı ÅŸoförler kadın ve çocuklardan oluÅŸan yaklaşık 4 bin kiÅŸiyi tahliye ettiklerini, Rakka’ya girdiklerinde ise konvoylarında yüzleri kapalı IŞİD savaşçılarının da olduÄŸunu kaydetti.

BBC’nin ele geçirdiÄŸi gizli görüntü kayıtlarında kamyonlarda silahlı kiÅŸiler olduÄŸu da görüldü.

Varılan anlaşmaya göre yalnızca bireysel silahlar taşınabilecekti ancak IŞİD militanları tahliye sırasında taşıyabildikleri kadar silahı ve cephaneyi de beraberinde götürdü.

Bir ÅŸoför, konvoyun altı yedi kilometre uzunluÄŸunda olduÄŸunu, 50 kamyon, 13 otobüs ve 100’den fazla IŞİD’e ait araçtan oluÅŸtuÄŸunu söyledi.

IŞİD’in yabancı savaşçıları da Rakka’dan tahliye edilen militanlar arasındaydı.

ABD: Bu Suriyelilere kalmış bir mesele

BBC’ye konuÅŸan bir ÅŸoför, “Çok sayıda yabancı vardı. Fransa, Türkiye, Azerbaycan, Pakistan, Yemen, Suudi, Çin, Tunus, Mısır…” dedi. BBC’nin araÅŸtırması üzerine ABD öncülüğündeki IŞİD karşıtı koalisyondan da anlaÅŸmayla ilgili itiraf geldi.

Rakka’dan 250 IŞİD militanı ve 3500 aile mensuplarının tahliyesine izin verilmiÅŸti.

Koalisyon sözcüsü Albay Ryan Dillon, “Biz kimsenin ayrılmasını istemedik. Ama bu, sahadaki yerel liderler tarafından, onlarla ve onlar aracılığıyla yürütülen stratejimizin odağında olan, Suriyelilere kalmış bir mesele. SavaÅŸan ve ölen onlar, operasyonlarla ilgili kararları onlar alıyor” dedi.

Müzakerelerde Batılı bir yetkili de yer alıyordu ancak görüşmelere “aktif olarak katılmadıkları” belirtiliyor.

Albay Dillon, yalnızca 4 yabancı IŞİD militanının Rakka’dan tahliye edildiÄŸini ve onların da ÅŸimdi SDG’nin gözetiminde olduklarını söylüyor.

Koalisyon ayrıca, sahada personelleri olmadığını, konvoyların geçişini havadan denetlediklerini ifade ediyor.

‘Daha bu hafta 20 IŞİD’linin ailesini Türkiye’ye geçirdim’

BBC ekibi insan kaçakçılarıyla da konuştu.

Türkiye-Suriye sınırındaki insan kaçakçısı Ä°mad, “Son birkaç haftada Rakka’dan ayrılıp Türkiye’ye gitmek isteyen çok sayıda aile oldu. Yalnızca bu hafta ben kendim 20 aileyi geçirdim. ÇoÄŸu yabancıydı ama Suriyeliler de vardı” dedi.

İmad, kişi başına 600 dolar, aile başına da 1500 dolar ücret alıyor.

BBC’ye konuÅŸan bir diÄŸer insan kaçakçısı da son birkaç haftada çok sayıda ailenin geçtiÄŸini söyledi.

Türkiye’nin sınır kontrollerini sıklaÅŸtırmasıyla da insan kaçakçılarının da iÅŸi zorlaÅŸtı.

Bir kaçakçı “Bazı bölgelerde merdiven kullanıyorduk, bazı bölgelerde nehri geçiyor, bazı bölgelerde de dik daÄŸları geçiyorduk. Çok sefil bir durum” diyor.