Financial Times’tan Ankara’nın ittifakları…

Ä°ngiliz Financial Times (FT) gazetesi Türkiye’nin Arap dünyasıyla iliÅŸkilerini incelediÄŸi özel bir ek hazırladı. Türkiye’nin bu ülkelerle siyasi, ticari, enerji ve turizm alanlarındaki iliÅŸkilerini inceleyen gazete, “Ankara’nın ittifakları eleÅŸtiriliyor” yorumunu yaptı.

FT Dış Haberler Editörü David Gardner, “ErdoÄŸan Kürtlere odaklanıyor” baÅŸlıklı makalesinde, CumhurbaÅŸkanı Recep Tayyip ErdoÄŸan’ın “neo-Ä°slamist” partisi AKP’nin, Arap ülkelerinde isyanların baÅŸladığı 2011 yılında Ä°slam’la demokrasinin bir arada var olabileceÄŸinin modeli gibi görüldüğünü fakat günümüzde böyle bir ÅŸeyi hayal etmenin bile zor olduÄŸunu yazdı.

‘ErdoÄŸan’ın Şam’da namaz kılma hayali vardı’

Türkiye’nin bir dönem hüküm sürdüğü Orta DoÄŸu’daki etkisinin, Osmanlı’nın emperyal tarihi nedeniyle her zaman kısıtlı kalacağını belirten Gardner, makalesinde ÅŸunları yazdı:

“Türkiye’nin Batılı müttefikleri, ABD ve AB, zor zamanlarda Ankara’yı Orta DoÄŸu’da güvenilir bir pusula olarak gördü. Ama artık o pusula kontrolsüz bir ÅŸekilde dönüp duruyor. Türkiye hem komÅŸularıyla hem de Batı’yla kötü iliÅŸkiler içinde, tarihi rakipleri olan Rusya ve Ä°ran’a bağımlığa sürükleniyor.

“ErdoÄŸan’ın Åžam’da namaz kılma hayali vardı. 2011’de ‘Arap Baharı’ sırasında Tunus, Mısır ve Libya’da bir ‘rock star’ turuna çıkan ErdoÄŸan, Ä°slam dünyasında Müslüman KardeÅŸler’e güveniyordu.

“Fakat 2013’te rüzgar deÄŸiÅŸti. Mısır’da geniÅŸ destek alan bir darbe Müslüman KardeÅŸler’i iktidardan indirdi, Tunus’ta Ä°slamcılar koalisyon hükümetinden ayrıldı, Libya ise kabile savaÅŸları ve cihatla bölündü. Obama hükümeti de Suriye’de Esad’ı bombalamamaya karar verdi ve Türkiye’nin desteklediÄŸi Sünni Ä°slamcı isyan güç kaybetmeye baÅŸladı.

‘ErdoÄŸan ve danışmanları Türkiye’nin gücünü fazla sandı’

“ErdoÄŸan ve neo-Ä°slamcı danışmanları Türkiye’nin gücünü olduÄŸundan daha fazla sanmışlardı. Orta DoÄŸu girdabına kapılan Türkiye, sınırında ve içinde ÅŸiddet olaylarıyla karşılaÅŸtı.

“Bir dönem geniÅŸ çaplı bölgesel hedefleri ve politikaları olan Türkiye’nin dış siyaseti yalnızca sınırındaki Kürt milislerin daha fazla toprak kazanmasının önüne geçmeye indirgendi.

“Türkiye bu durumdan o kadar rahatsızdı ki, devletin ajansı (Anadolu Ajansı) Suriye’de Kürtlerin kontrolünde bulunan topraklardaki Amerikan üslerinin yerlerini yayınladı.

“Bölgede son olarak Suudi Arabistan ile Türkiye’nin son ideolojik ruh eÅŸi Katar arasında kriz çıktı. Bu da Sünni dünyanın lideri olmak isteyen ErdoÄŸan’ın önünde bir engel. Bu kriz Türkiye’nin zayıf noktalarını artırabilir.

“Suriye’de ise El Kaide’nin eski ÅŸubesinin oluÅŸturduÄŸu Heyet Tahrir El Åžam, Türkiye’nin desteklediÄŸi Ahrar el-Åžam örgütünü zorla ele geçirdi. Yeterince kaygı verici olan bu geliÅŸme Türkiye’nin bölgedeki rakiplerinin manipüle etmek istemesi durumunda Türkiye için ciddi bir bela olabilir.”

Financial Times’ın Dubai’deki muhabiri Simeon Kerr, “Ekonomik baÄŸlar Katar gerilimine üstün geldi” baÅŸlıklı makalesinde Türkiye’nin Arap ülkeleriyle ticari iliÅŸkilerini inceledi.

Suriye’deki savaşın Türkiye’nin Orta DoÄŸu’yla kara ticaretini önemli oranda azalttığını belirten Kerr, savaÅŸa ve sonrasında Katar krizine raÄŸmen Körfez ülkelerinden Türkiye’ye gelen turist sayısında önemli bir artış olduÄŸunu, 2017’nin ilk 6 ayında önceki yılın ilk 6 ayına kıyasla yüzde 26’lık bir artış yaÅŸandığını yazdı.

Kerr makalesinde şu ifadeleri kullandı:

“Türkiye’nin Katar krizine dahil olması Suudi Arabistan ve BirleÅŸik Arap Emirlikleri’nin Körfez’de ‘Osmanlı yayılmacılığına’ izin vermeyeceklerini söylemesine yol açtı.

“Fakat analistlere göre, Katar krizi endiÅŸelere raÄŸmen Türkiye ile Körfez ülkeleri arasındaki ticareti etkilemedi. ABD’deki Körfez Ãœlkeleri Enstitüsü’nden Hussein Ibish’in söylediÄŸi gibi, iki taraf da sözleÅŸmelerine sadık davranıyor.”

‘Bankacılık sektörü canlı’

Gazetenin yatırım bankacılığı muhabiri Laura Noonan da “Canlı bankalar Körfezli talipleri çekiyor” baÅŸlıklı bir makale yazdı.

Türkiye’nin ekonomik geleceÄŸinin belirsiz, enflasyonunun çift haneli, parasının geçen yıla kıyasla yüzde 17 deÄŸersizleÅŸmiÅŸ olmasına raÄŸmen bankaların canlı olduÄŸunu ve iç piyasaya odaklandığını yazan Noonan, bankacılık sektörünün ülke içine odaklanmasının ülkedeki diÄŸer sektörlerle tezat oluÅŸturduÄŸunu vurguladı.

Noonan uzmanlara göre Türkiye’deki bankaların borç verme kapasitesinin Körfez ülkelerindeki bankalara yaklaÅŸamayacağını belirtirken ÅŸu ifadeleri kullandı:

“Türkiye’deki büyük bankaların kârları artışta. Fibabanka’nın Türkiye’deki yatırımlarını yöneten Selçuk YorgancıoÄŸlu’na göre Türkiye nüfusunun yüzde 40’ının bugüne kadar banka hesabı olmamış. Yorgancığlu, Türkiye’deki kırılganlığın yeni bir durum olmadığını, 100 yıldır kırılgan olduÄŸunu söylüyor.

“Garanti Bankası’ndan Batuhan Tufan’a göre ise Türkiye’deki bankalar kurdaki ÅŸoklara karşı korunmayı sıkı kurallar sayesinde baÅŸardı. Türkiye’de bankalar bireysel müşterilerine döviz cinsinden kredi veremiyor.

“Türkiye’nin uzun vadeli görünümü ise karışık. Moody’s Türkiye’ye negatif görünüm verirken ‘yerel siyasi, güvenlik ve jeopolitik riskleri’ gerekçe olarak gösteriyordu. Düşük ekonomik büyüme ve yüksek enflasyon öngören Moody’s, 2017 büyüme beklentisini yüzde 2,6’dan 3,4’e çıkarsa da bu 2010-15 ortalaması olan yüzde 7,4’ün çok gerisinde.”

Gazetenin özel ekinde konuk yazar Burhan Wazir de Türkiye’deki helal turizmi inceleyen bir makale kaleme aldı.

“Helal tatiller Müslüman turist sayısını artırıyor” baÅŸlıklı makalede Türkiye’nin Orta DoÄŸu’dan çektiÄŸi turist sayısının 2011’de 2,1 milyondan 2015’te 3,7 milyona çıkardığı belirtildi.

Bu artışa raÄŸmen Türkiye’de “helal turizm akreditasyon mekanizmasına” ihtiyaç olup olmadığının sektör içinde tartışıldığına dikkat çeken Wazir, bu mekanizma ile konaklama, ulaşım, turizm ve yemek ÅŸirketlerinin helallik seviyelerinin derecelendirilebildiÄŸini yazdı.

Ä°ngiltere’de Müslümanlara yönelik lüks turizm hizmetleri veren Serendipity Tailormade ÅŸirketinin direktörü Nabeel Shariff’in, müşterilerinden bu yönde bir talep olduÄŸuna yönelik sözlerinin aktaran Wazir, makalesinde ÅŸunları yazdı:

“Shariff’e göre helal turizme yönelik bir akreditasyon mekanizması liberal Müslüman turistleri kaçırabilir.

“Helal turizm sektörü dünya çapında hızla büyüyor. Bu talep için Müslüman dostu sahil otelleri yayılıyor.

“Türkiye de böyle sahil otelleri için en geliÅŸmiÅŸ pazar.

“HalalBooking.com sitesinin pazarlama müdürü Ufuk Seçgin, helal turistlerin açık ve kapalı havuzlar ile spalarda haremlik selamlık uygulaması istediÄŸini, restoranlarda ise bu uygulamanın olmamasını istediklerini, bunun yerine alkol yasağı istediÄŸini söylüyor.

“Dubai Ticaret Odası’nın yaptığı bir araÅŸtırmaya göre küresel Ä°slami seyahat harcamalarının yüzde 40’ı Suudi Arabistan, Ä°ran, BirleÅŸik Arap Emirlikleri, Katar ve Kuveyt’ten geliyor.

“Türkiye de Müslüman turistler için Malezya’nın ardından en popüler ikinci durak.”

Özel ekte Financial Times Enerji Editörü Andrew Ward, Türkiye’nin enerji politikasını inceleyen bir makale yazdı.

“Enerji güvensizliÄŸinden kaynaklanan arz arayışı” baÅŸlıkla makalede Ward “CoÄŸrafya Türkiye’ye Avrupa, Arap dünyası ve Asya arasında çok stratejik bir konum bahÅŸetmiÅŸ ama doÄŸal kaynak dağıtırken bu kadar bonkör davranmamış” ifadelerini kullandı ve Türkiye’nin enerji ithal etme ihtiyacına odaklandı.

Türkiye’nin enerji ihtiyacının dörtte üçünü dışardan saÄŸladığını ve bu alanda da çoÄŸunlukla Rusya gazına bağımlı olduÄŸunu belirten Ward, CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan’ın Akdeniz ve Kuzey Irak’ta yeni kaynaklara eriÅŸerek arz çeÅŸitliliÄŸi saÄŸlamayı hedeflediÄŸini öne sürdü.

Ward makalesine şöyle devam etti:

“Türkiye’nin bu kaynaklara eriÅŸmesi ise ekonomik ve jeopolitik riskler içeriyor.

“DoÄŸu Akdeniz Ä°srail, Mısır ve Kıbrıs arasında üçe bölünmüş durumda ve hepsinin hem Türkiye ile hem de birbirleriyle karmaşık iliÅŸkileri var.

“Kuzey Irak gazı ise yıllardır savaşın içinde olan bölgedeki istikrarsızlık ve Kürt halkının ayrılıkçı arzularından kaynaklanan risklere açık.

“Türk enerjisi üzerine bağımsız analist olan Garth Winrow, ‘DeÄŸerlendirmeye almak gereken o kadar çok faktör var ki, bu meseleler kokteylini hesaba katınca iyimser olmak zor’ diyor.

“Kısa süre önce Rus enerji grubu Rosneft, Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi ile bir boru hattı için görüşmelere baÅŸladığını ve sene sonuna kadar anlaÅŸma imzalamayı planladığını açıkladı. Yeni arzlar yaratacak olsa da bu durum Türkiye’nin Rusya’nın enerji pazarındaki arz kontrolünden kurtulmasının ne kadar zor olduÄŸunu gösteriyor.”

Ekte Halkbank, Akbank ve Katar Ulusal Bankası’nın (QNB) reklamları da yer aldı. Financial Times ekine, reklamverenlerinin içerik üzerinde etki sahibi olmadığına yönelik bir uyarı da düştü.