Af Örgütü’nden Türkiye’ye ‘Acımasızlık’ Suçlaması

Uluslararası Af Örgütü, Taleban şiddetinden kaçarak Türkiye’ye giden en az 2 bin Afgan’ın gözaltında ve geri gönderilme tehlikesi altında olduğunu duyurdu. Örgüt, “Nisan başından bu yana 7.100 Afgan ülkelerine gönderildi ve Türk yetkililer sınırdışı etme çalışmalarını arttırıyor” dedi.

Türk yetkililer geri dönüşlerin gönüllülük esasına dayandığını ve BM Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin gözaltı merkezlerini ziyaret hakkı olduğunu söylüyor. Ancak Af Örgütü; Düziçi Kampı’nda telefonla ulaştığı Afgan’ların, anlamadıkları Türkçe belgelerin zorla imzalatıldığını anlattığını öne sürüyor.

Bu belgelerin Suriye ve diğer ülkelerden mülteciler için de baskıcı şartlar altında kullanılan “gönüllü iade formları” olduğu da Af Örgütü’nün iddiaları arasında.

Örgüt Türkiye’den sınırdışı edilmek istenen binlerce Afgan’ın çoğunun erkek olduğunu da belirtiyor. Gözaltıların hukuki gerekçesi ise belirsiz. Af Örgütü çok kısa zamanda yüzlerce Afgan’ın yakalanmasının, bu gözaltıların keyfi ve hukuksuz olma riskini arttırdığı görüşünde.

Bu çapta önlem alınmasının olağandışı olduğunu söyleyen Af Örgütü mülteci ve göçmen hakları uzmanı Anna Shea, “Türk yetkililer binlerce Afgan’ı uçaklara doldurup acımasızca savaş bölgesine geri yolluyor. Gözaltındaki binlercesine de suçlu muamelesi yapıyor” dedi. Türkiye’nin baskı altında olduğundan şüphesi olmadığını da kabul eden Shea, “Türkiye çok fazla sayıda mülteci kabul etti ve ihtiyaçlarını kendi bütçesinden sağlıyor. Ama bu sınırdışı kararları da hayatları tehlikeye atıyor” diye konuştu.

Afganistan’da son 4 yılda, her yıl 10 binden fazla sivil, silahlı grupların saldırılarında hayatını kaybetti ya da yaralandı. Türkiye’de yaklaşık 145 bin Afgan mülteci yaşıyor. İçişleri Bakanlığı 2018’de İran sınırından Türkiye’ye giren Afgan sayısının artarak 27 bine ulaştığını açıkladı.

Ankara, birçok Avrupa Birliği ülkesinin yaptığı gibi, sınırlarını kapatmak için adımlar atıyor. İran sınırında inşası süren 144 kilometrelik duvarın bir yıl içinde tamamlanması planlanıyor. Bu süreçte Türkiye’ye giren çoğu Afgan da gözaltına alınıyor. İçişleri Bakanlığı sınırdışı edilen Afgan sayısını da 7 bin 100 olarak açıkladı. Bakanlık bu sayısının hafta sonuna kadar 10 bine ulaşmasını hedefliyor.

Nisan’ın ikinci haftası Başbakan Binali Yıldırım Afganistan’ı ziyaret etmişti. Ankara ve Kabil 9 Nisan’da, Afganların sınırdışı edilmesiyle ilgili anlaşmaya varmıştı.